Περιζήτητες Ειδικότητες και Διεπιστημονικότητα
Ένα από τα βασικά κριτήρια επιλογής των τμημάτων είναι οι προοπτικές, η απασχολησιμότητα και η σύνδεση με την αγορά εργασίας. Επιπρόσθετα, τα τελευταία χρόνια αναδύεται όλο και περισσότερο στις συνειδήσεις των μαθητών αλλά και των φοιτητών η σπουδαιότητα της διεπιστημονικότητας του βασικού πτυχίου.
Μέσα από μια μοναδική πολυετή μελέτη, η επιστημονική μας ομάδα ανέδειξε, για τον κύριο όγκο των πτυχίων-τμημάτων, τη διεπιστημονικότητα και το εύρος που παρέχει το κάθε πρόγραμμα σπουδών προκειμένου να καταδείξει σε κάθε ενδιαφερόμενο πως το προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών -επι της ουσίας- είναι απλά το πρώτο βήμα. Από κει και έπειτα μέσω μεταπτυχιακών, επαγγελματικών ή άλλων προγραμμάτων, ο απόφοιτος πλέον μπορεί να μετακινηθεί σε πολλούς και διαφορετικούς τομείς από όσους ενδεχομένως πιστεύει. Για παράδειγμα, δεν είναι σπάνιο ή παράξενο, ένας απόφοιτος Αγγλικής Φιλολογίας διεπιστημονικά μέσω ενός μεταπτυχιακού να δραστηριοποιηθεί σε επαγγελματικούς ρόλους που αφορούν σε marketing, HR κ.λπ. και όχι μόνο στην κλασική διέξοδο της εκπαίδευσης.
Όσον αφορά τις προοπτικές διαφόρων κλάδων-ειδικοτήτων, συνοψίζοντας στοιχεία από αξιόλογες μελέτες, μπορούμε να παραθέσουμε επιγραμματικά, από το σχετικό κεφάλαιο «Επαγγέλματα του μέλλοντος στην εποχή της κρίσης» που υλοποίησε η Employ Edu, επαγγελματικούς κλάδους και ειδικότητες που αναμένεται να έχουν αυξανόμενη απασχολησιμότητα τα επόμενα χρόνια. Ειδικότερα:
ΤΟΜΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ – ΑΓΩΓΗΣ
- Στελέχη Διά Βίου Μάθησης – Κατάρτισης
- Εκπαιδευτικοί ειδικευμένοι στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση – τηλεκπαίδευση
- Εκπαιδευτές ενηλίκων
- Ειδικοί παιδαγωγοί
- Εκπαιδευτικοί Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης
Για παράδειγμα, επιστήμονες – επαγγελματίες με βάση τους καταιγιστικούς ρυθμούς ανάπτυξης και εξάπλωσης της πληροφορίας θα κληθούν να επανακαταρτιστούν πολλές φορές μελλοντικά προκειμένου να παρακολουθούν τις εξελίξεις στον κλάδο τους. Ο ρόλος του εκπαιδευτή ενηλίκων αλλά και του εκπαιδευτικού που θα μπορεί να σχεδιάσει, συνθέσει και διδάξει και σε ενηλίκους αλλά και online, θα διαφοροποιεί ήδη πολλά εκπαιδευτικά δεδομένα.
TΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ
- Στελέχη τουριστικών υπηρεσιών
- Οικονομολόγοι τουρισμού
- Ξεναγοί
- Στελέχη ιατρικού τουρισμού
Ο κλάδος του Τουρισμού είναι ένα κλασικό παράδειγμα για την εφαρμογή της διεπιστημονικότητας σε πολλά πτυχία. Ξεκινώντας από παραδοσιακά θεωρητικά τμήματα όπως π.χ. Ιστορίας – Αρχαιολογίας ή σε τμήματα διοίκησης επιχειρήσεων μέσω ενός MBA στο Tourism Management, μπορώ να μετακινήσω το σχεδιασμό της επαγγελματικής μου πορείας σε μια ένα διαφορετικό πεδίο από ότι θα πίστευα ξεκινώντας τη φοίτησή μου σε ε΄να τμήμα Ιστορίας Α.Ε.Ι.
ΝΑΥΤΙΛΙΑ – ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ
- Ναυτιλιακοί οικονομολόγοι
- Ναυπηγοί μηχανικοί
- Στελέχη Logistics
- Εμποροπλοίαρχοι – μηχανικοί
- Export Managers
- Μηχανικοί Logistics
Προγράμματα σπουδών που μεταδίδουν γνώσεις στα θεματικά πεδία αυτά παρέχονται π.χ. στις AEN, στο Τμήμα Ναυπηγών Μηχανικών, σε προγράμματα σπουδών Οικονομικών και Διοίκησης Επιχειρήσεων, ενώ για τα logistics -από τα ίδια τα στελέχη- κρίνεται συχνά καταλληλότερη η εξειδίκευση μέσω ενός Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών (ΜΠΣ).
OΙΚΟΝΟΜΙΑ – ΔΙΟΙΚΗΣΗ
- Αναλογιστές
- Χρηματοοικονομικοί αναλυτές
- Marketeers
- Μηχανικοί Παραγωγής & Διοίκησης
- Ορκωτοί λογιστές
- Οικονομολόγοι περιβάλλοντος
Προγράμματα σπουδών που μεταδίδουν γνώσεις στα θεματικά πεδία αυτά παρέχονται π.χ. σε τμήματα Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης, Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, ενώ υπάρχουν και αρκετές επαγγελματικές εξειδικεύσεις πέρα από μεταπτυχιακά προγράμματα και σε τμήματα όπως το Στατιστικής και Ασφαλιστικής.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ – ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
- Αναλυτές Δεδομένων
- Προγραμματιστές λογισμικού και εφαρμογών
- Αναλυτές ασφάλειας πληροφοριακών συστημάτων
- Mobile Applications Developers
- Μηχανικοί τεχνητής νοημοσύνης
Στην ελληνική μεταδευτεροβάθμια και ανώτερη εκπαίδευση παρέχονται περισσότερες από 40 διαφορετικές εξειδικεύσεις στις τηλεπικοινωνίες, στα δίκτυα, στην τηλεματική, στη βιοπληροφορική κ.τ.λ. Είτε αναφερόμαστε σε τμήματα πληροφορικής είτε σε ΗΜΜΥ ή εφαρμοσμένης πληροφορικής, ο κλάδος είναι ταχύτατα εξελισσόμενος και οι προβλέψεις για τους τομείς που θα γνωρίσουν άνθηση τα επόμενα χρόνια είναι παρακινδυνευμένος γενικά λόγω της αλματώδους ανάπτυξης και για τον λόγο αυτόν η αφετηρία εδώ απλά θα πρέπει να είναι το software ή το hardware και στην πορεία, έχοντας στραμμένο το βλέμμα στην εξελίξεις, ο κάθε ενδιαφερόμενος θα πρέπει να εξειδικευθεί ανάλογα.
ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ
- Γεωπόνος εναλλακτικών καλλιεργειών
- Ιχθυολόγος – ιχθυοπαθολόγος
- Τεχνολόγος ποιότητας
- Βιοτεχνολόγοι
Τα προαναφερθέντα επαγγέλματα αντιπροσωπεύονται από αρκετά προγράμματα σπουδών ακόμη και επαγγελματικής εκπαίδευσης, ενώ πέρα από πλήθος σχετικών προγραμμάτων σπουδών έχουν υλοποιηθεί και καινοτόμα ΜΠΣ για εμβάθυνση σε όλα τα επί μέρους πεδία, π.χ. στα Συστήματα Διαχείρισης Ποιότητας και Ασφάλειας Τροφίμων.
ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ
- Μαθηματικός – Πληροφορικός
- Τοξικολόγος
- Χημικός μηχανικός
- Φαρμακευτικός μηχανικός
- Μοριακός βιολόγος
Στις θετικές επιστήμες είναι ξεκάθαρα τα προγράμματα σπουδών που οδηγούν στα αντίστοιχα επαγγέλματα. Βέβαια και σε αυτή την περίπτωση, λόγω του πλήθους αλλά και της διαφοροποίησης των προγραμμάτων, καινοτομία και εμβάθυνση σε πολύ μεγάλο βαθμό μπορεί να αποκτήσει ο αυριανός επιστήμονας κυρίως από ΜΠΣ.
ΤΟΜΕΑΣ ΥΓΕΙΑΣ – ΠΡΟΝΟΙΑΣ
- Γηρίατρος
- Κλινικός ψυχολόγος
- Ιατρός επείγουσας ιατρικής
- Ιατρός – πληροφορικός | Τηλε-ιατρός
- Νοσηλευτής γηριατρικής
- Εργοθεραπευτής
- Βιογενετιστής
Τα προαναφερθέντα επαγγέλματα συνδέονται άμεσα με τις Ιατρικές Σχολές σε συνδυασμό είτε με την επιλογή αντίστοιχης ειδικότητας ή και μεταπτυχιακής εξειδίκευσης, με παραϊατρικές ειδικότητες, με προγράμματα σπουδών Ψυχολογίας, Νοσηλευτικής, Γενετικής και Φαρμακευτικής.
ΤΟΜΕΑΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ – ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΑΣ
- Μηχανικός αυτοματισμού
- Μηχανικός τηλεπικοινωνιών
- Μηχανικός υλικών
- Ηλεκτρολόγος – Ηλεκτρονικός – Μηχανολόγος μηχανικός
- Μηχανικός βιομηχανικού σχεδιασμού (Industrial Engineer)
- Νανοτεχνολόγος
- Μηχανικός διασφάλισης ποιότητας
Οι μηχανικοί είχαν ταυτιστεί στην Ελλάδα κυρίως με τις κατασκευές, ωστόσο στην υπόλοιπη Ευρώπη και επί του παρόντος αλλά και μελλοντικά αναμένεται να διεισδύσουν σε πολλούς κλάδους της οικονομίας έχοντας πρωταρχικό ρόλο λόγω και του πολυσύνθετου αντικειμένου τους. Παρέχοντας ένα στερεό τεχνικό -και όχι μόνο- γνωστικό υπόβαθρο διαθέτουν μια αξιόλογη βάση για να μετακινηθούν ή και να εξειδικευθούν σε πολλά παιδία διεπιστημονικά και μη.
ΤΟΜΕΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
- Βιοκλιματικοί σχεδιαστές
- Μηχανικοί γεωθερμικών έργων
- Μηχανικοί δικτύων ανανεώσιμης ενέργειας
- Τεχνικοί αιολικών εγκαταστάσεων
- Μηχανικοί περιβάλλοντος
- Τεχνικοί επεξεργασίας απορριμμάτων
- Μηχανικοί ΑΠΕ
Είδαμε τα τελευταία χρόνια μια ανεπανάληπτη ενοποίηση των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, την παγκοσμιοποίηση των αγορών και τη ραγδαία αποβιομηχάνιση αλλά και την αποκαθήλωση ορισμένων πάγιων αντιλήψεων αναφορικά με τη σίγουρη επαγγελματική αποκατάσταση. Οι προοπτικές των επαγγελμάτων στην αγορά εργασίας σε συνδυασμό με τις προσωπικές κλίσεις και δεξιότητες είναι το εφαλτήριο για την ατομική στρατηγική καριέρας και πρέπει να υπερισχύουν έναντι οποιασδήποτε παλαιωμένης αντίληψης για τα επαγγέλματα. Όλες οι σχετικές μελέτες πρέπει να αποτελούν επικουρικό και όχι πρωτεύον στοιχείo για τον σχεδιασμό της επαγγελματικής μας σταδιοδρομίας καθώς η οικονομία, η τεχνολογία και εν τέλει η ίδια η κοινωνία τρέχουν πολύ γρηγορότερα από ό,τι είμαστε σε θέση να προβλέψουμε.
Επιλογικά, πρέπει ο κάθε μαθητής και φοιτητής να αντιληφθεί πως μέσω των δυνατοτήτων που του παρέχονται πλέον στην «Τεταρτοβάθμια» Εκπαίδευση, η σταδιοδρομία του μπορεί πράγματι να εξελιχθεί εντελώς διαφορετικά από ότι πίστευε στα πρώτα του βήματα. Η καλλιέργεια των λεγόμενων ήπιων δεξιοτήτων, μια καινοτόμα και διεπιστημονική εξειδίκευση αλλά και η επιμονή και η αγάπη για το έργο που επιτελεί ο καθένας μας είναι δεδεομένα τα οποία συχνά διαφοροποιούν σημαντικά την ανέλιξη του καθένα μας ανεξάρτητα από την κοινή μας αφετηρία.
Σύνταξη-Επιμέλεια: Δρ Ταουσάνης Χρήστος, Επιστημονικός Διευθυντής EMPLOY EDU – Σύμβουλος Σταδιοδρομίας
