Κάθε χρόνο, μετά την ολοκλήρωση των Πανελλαδικών Εξετάσεων, ακολουθεί μια από τις σημαντικότερες διαδικασίες που καλείται να υλοποιήσει ένας τελειόφοιτος ή απόφοιτος Λυκείου και που είναι η συμπλήρωση του μηχανογραφικού.
Συμβουλές Συμπλήρωσης Μηχανογραφικού
Αποτελεί μια διαδικασία στην οποία πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή καθώς είναι μια διεργασία όπου καλείται ο μαθητής να συνδυάσει τις επιθυμίες, τις προσδοκίες και σε ένα σημαντικό βαθμό και τη βαθμολογία του. Ειδικά το μηχανογραφικό του 2022, που συνοδεύεται και από νέα δεδομένα και σημαντικές αλλαγές, αναμένεται να απασχολήσει ακόμη περισσότερο μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς.
Δεν είναι σπάνιο, άλλοτε από επιφανειακή ενημέρωση και άλλοτε από παράβλεψη, μαθητές να απωλέσουν καλές επιλογές καθώς είτε δεν έδωσαν την απαιτούμενη προσοχή στη συμπλήρωση του μηχανογραφικού είτε δεν ζητήσαν τη βοήθεια ανθρώπων που έχουν γνώση και εμπειρία τόσο στη διαδικασία όσο και στα δεδομένα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Υπό αυτό το πρίσμα, κρίνεται σκόπιμο να παραθέσουμε ορισμένες συμβουλές συμπλήρωσης μηχανογραφικού που θα βοηθήσουν βήμα – βήμα τον κάθε ενδιαφερόμενο.
Ξεκινώντας από ορισμένες σημαντικές λεπτομέρειες που αφορούν και τις φετινές αλλαγές στο μηχανογραφικό, θα πρέπει να γνωρίζουμε πως και φέτος εφαρμόζεται η ελάχιστη βάση εισαγωγής αλλά και ο νέος τρόπος υπολογισμού των μορίων. Ως αποτέλεσμα; Οι υποψήφιοι θα κληθούν να συμπληρώσουν το μηχανογραφικό τους έχοντας κατά νου πως πρακτικά, σε πολλές περιπτώσεις, οι περσινές βάσεις εισαγωγής ενδεχομένως να μην έχουν καμία σχέση με τις φετινές (αφού θα εφαρμοστεί νέος τρόπος εξαγωγής των μορίων) και παράλληλα, οι περσινή ελάχιστη βάση εισαγωγής (Ε.Β.Ε.) στα τμήματα πρόκειται να αλλάξει καθώς και αυτή είναι ένας αριθμός που έχει να κάνει με τις φετινές επιδόσεις και το μέσο όρο των φετινών υποψηφίων.
Οι αλλαγές στο φετινό μηχανογραφικό
Η βασική λοιπόν αλλαγή του μηχανογραφικού σχετίζεται με τον τρόπο υπολογισμού των μορίων καθώς από φέτος θα υφίστανται οι συντελεστές-μαθήματα αυξημένης βαρύτητας ανα πεδίο/τομέα, αλλά αποδίδονται κατά περίπτωση συντελεστές στα πανελλαδικά εξεταζόμενα μαθήματα με απόφαση της συγκλήτου του οικείου Α.Ε.Ι.
Ο συντελεστής βαρύτητας που αποδίδεται σε κάθε ένα από τα τέσσερα (4) πανελλαδικά εξεταζόμενα μαθήματα εκφράζεται σε ποσοστό επί τοις εκατό (%) και δεν μπορεί να είναι μικρότερος του 20%. Το άθροισμα των συντελεστών αποδίδει το 100%.
Οι συντελεστές αυτοί έχουν ανακοινωθεί και τους γνωρίζουμε ήδη. Έτσι, για παράδειγμα, ένας μαθητής ο οποίος θα δηλώσει 15 τμήματα στο μηχανογραφικό του, θα πρέπει να κάνει 15 ξεχωριστούς υπολογισμούς γiα το κάθε τμήμα που θα δηλώσει, υπολογίζοντας τη βαθμολογία του σε κάθε μάθημα με το συντελεστή που έδωσε το ΚΑΘΕ τμήμα για το μάθημα αυτό. Για παράδειγμα, ένας μαθητής που έχει γράψει στα Αρχαία 10, στην Ιστορία 11, στα Λατινικά 18 και στη Γλώσσα 15, αυτούς τους βαθμούς ανάλογα θα τους υπολογίσει με τον εκάστοτε συντελεστή. Εάν π.χ. δηλώσει τη Φιλολογία Θεσσαλονίκης τότε θα κάνει τον εξής υπολογισμό:
10 * 27% + 15 * 27% + 11 * 20% + 18* 26% = 13,63*1000=13630 μόρια για τη Φιλολογία ΑΠΘ.
Άλλη σημαντική παράμετρος και του φετινού μηχανογραφικού είναι η ελάχιστη βάση εισαγωγής όπου πρακτικά είναι η προϋπόθεση για να μπορεί ένας υποψήφιος να δηλώσει ένα τμήμα. Να έχει δηλαδή το μέσο όρο στα εξεταζόμενα μαθήματα των πανελλαδικών που θα του επιτρέπει να υποβάλει προτίμηση για το τμήμα. Η Ελάχιστη βάση εισαγωγής πέρυσι είχε ως αποτέλεσμα αρκετά τμήματα να μην καλύψουν όλες τις προσφερόμενες θέσεις και παράλληλα, σε ορισμένα από αυτά, να έχουμε ένα πολύ μικρό αριθμό εισακτέων. Αναμφίβολα, οι φετινοί υποψήφιοι θα είναι πιο υποψιασμένοι ως προς τον καταλυτικό ρόλο της ΕΒΕ, ενώ παράλληλα, ενδεχομένως και να προβληματιστούν για ορισμένα τμήματα τα οποία είχαν μικρό αριθμό εισακτέων.
Τέλος όσον αφορά τις αλλαγές στο φετινό μηχανογραφικό σε σχέση με τα τμήματα, φέτος έχουμε τις ακόλουθες προσθήκες/αλλαγές στα επιστημονικά πεδία: Στο «2ο Επιστημονικό Πεδίο Θετικών και Τεχνολογικών Επιστημών» προστίθενται τα τμήματα: α) Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής Παν. Πειραιά και β) Αγροτικής Ανάπτυξης, Αγροδιατροφής και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων ΕΚΠΑ, γ) Σχολή Ικάρων (ΣΙ) – Μετεωρολόγων (ΜΤ), Σχολή Ικάρων (ΣΙ) – Έρευνας Πληροφορικής (ΕΠ). Στο «4ο Επιστημονικό Πεδίο Επιστημών Οικονομίας και Πληροφορικής» προστίθενται τα τμήματα: α) Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων Παν. Αιγαίου και β) από τη Σχολή Ικάρων τα τμήματα Έρευνας – Πληροφορικής (ΕΠ), Διοικητικών (Δ), Εφοδιαστών (Ε).
Οδηγίες Συμπλήρωσης Μηχανογραφικού
Ολοκληρώνοντας τις αλλαγές του φετινού μηχανογραφικού, ας εξετάσουμε κάποιες οδηγίες για τη συμπλήρωση του που μπορούν να μας βοηθήσουν στο να φτάσουμε στα επιθυμητά αποτελέσματα. Παράλληλα, παρατίθενται και κάποιες βασικές αρχές που θα σας βοηθήσουν να αποφύγετε κάποια κλασικά λάθη.
1. Ο αριθμός που παραθέτουμε δίπλα σε κάθε τμήμα είναι η δήλωση επιθυμίας μας που πρακτικά σε συνδυασμό με τα μόρια μας είναι τα στοιχεία που αξιολογούνται για την εισαγωγή μας σε κάθε τμήμα. Συνεπώς, η αρίθμηση πρέπει πριν από όλα να εκφράζει την επιθυμία μας και μετά οτιδήποτε άλλο.
2. Ένας μαθητής μπορεί, αν το επιθυμεί, να δηλώσει ακόμη και όλα τα τμήματα από το πεδίο ή τα πεδία που έχει πρόσβαση. Οπότε μην κάνετε περιοριστικές επιλογές παρασυρόμενοι από ανυπόστατες φήμες και μειώνετε τις πιθανότητες σε επιθυμητές επιλογές σας.
3. Μην εφησυχάζετε στην υψηλή βαθμολογία που έχετε ή μην απογοητεύεστε από μια μέτρια βαθμολογία. Το ότι έχετε συγκεντρώσει πολλά μόρια δεν είναι λόγος για να δηλώσετε 2-3 σχολές στο μηχανογραφικό σας. Όπως επίσης και αν συγκεντρώσατε λίγα μόρια, μην κάνετε μηχανογραφικό αγγαρεία! Διασφαλίστε πως είτε στα υψηλά είτε στα χαμηλά βαθμολογικά επίπεδα, έχετε δημιουργήσει ένα μηχανογραφικό που καλύπτει πολλά σενάρια αυξομειώσεων των βάσεων και το οποίο, ανάλογα με τη διακύμανση των βάσεων, μπορεί να επιφυλάσσει για εσάς και μια ευχάριστη έκπληξη.
4. Μην αλλάζετε τις επιλογές σας επειδή είχατε καλύτερη επίδοση από ότι περιμένατε. Το γεγονός πως πολλοί μαθητές αποφεύγουν να δηλώσουν τμήματα που χρειάζονται αρκετά λιγότερα μόρια από όσα έχουν συγκεντρώσει ή που δηλώνουν τμήματα στο ύψος της βαθμολογίας τους -δίχως πράγματι να το θέλουν μόνο και μόνο για να μην «χαραμίσουν» τα μόρια τους- είναι από τα κλασικά λάθη των μαθητών που τα πήγαν πολύ καλά στις Πανελλήνιες.
5. Μην παρασύρεστε από τις προβλέψεις των βάσεων. Η τακτική πολλών υποψηφίων να στηρίζονται σε δημοσιεύματα τα όποια προβλέπουν βάσεις και τα οποία στην πλειονότητα τους και στο μεγαλύτερο όγκο των τμημάτων πέφτουν έξω, έχει αποδειχθεί καταστροφική.
6. Συγκεντρώστε όσο το δυνατό περισσότερα στοιχεία και δεδομένα. Ακούστε και αξιολογείστε τις συμβουλές και τις απόψεις τρίτων αλλά μην παρασύρεστε από αυτές. Ο κάθε μαθητής οφείλει να δηλώσει αυτό που επιθυμεί και για το λόγο αυτό και το ίδιο το μηχανογραφικό την αρίθμηση των τμημάτων την ορίζει ως «δήλωση επιθυμίας του υποψηφίου». Προσπαθήστε να ιεραρχήσετε τι είναι σημαντικό για εσάς και να συνδυάσετε παραμέτρους. Θα ακούσετε πολλούς να αναφέρουν γενικά και αόριστα «κάνε αυτό που αγαπάς» ή «κάνε αυτό που σου αρέσει». Άλλοι να λένε «δεν επιλέγεις επάγγελμα, επιλέγεις σπουδές» και όμως η αλήθεια είναι πως κατά τη συμπλήρωση του μηχανογραφικού δεν αρκούν τα ευχολόγια ή αοριστολογίες. Μπορεί να αγαπάς, για παράδειγμα, εξίσου την επιστήμη της Θεολογίας και την Επιστήμη της Φιλολογίας αλλά θα πρέπει να συνυπολογίσεις και ποια από τις δυο έχει καλύτερη απασχολησιμότητα. Το να επιλέξεις μια επιστήμη που θα έχει ελάχιστες θέσεις εργασίας δυσχεραίνει πολύ τη διαδρομή σου… Από την άλλη, να επιλέξεις την Ιατρική αλλά να πιστεύεις πως δε θα γίνεις γιατρός αλλά κάτι άλλο πολύ μακριά από τα συναφή επαγγέλματά και τις συνδεόμενες ειδικότητες, σίγουρα αυτό δεν είναι μια αντιπροσωπευτική προοπτική της σχολής σου. Δεν κάνουμε από παντού τα πάντα ούτε επιλέγουμε σπουδές δίχως να ονειρευόμαστε ή να στοχεύουμε και σε κάποιο κλάδο! Εξάλλου, είναι αυτονόητο πως ο σχεδιασμός της σταδιοδρομίας μας συνδυάζει σπουδές και επάγγελμα. Στόχος είναι να ανακαλύψεις τι θέλεις, να γνωρίζεις επακριβώς τις δυνατότητες που σου ανοίγονται και να πληροφορηθείς από ειδικούς επιστήμονες πως μπορείς μελλοντικά να κινηθείς διεπιστημονικά ώστε να σχεδιάσεις μια διαφοροποιημένη σταδιοδρομία, μια πορεία που και θα ταιριάζει με εσένα και θα σε βοηθήσει να ξεχωρίσεις!
7. Μην αγνοήσετε τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντα σας προς όφελος της λεγόμενης επαγγελματικής αποκατάστασης, ειδικά σε μία τόσο ρευστή αγορά εργασίας όπως η ελληνική αλλά και η μελλοντική. Απαραίτητη αφετηρία είναι τα «θέλω» του ενδιαφερόμενου και όχι τα «θέλω» του κοινωνικού περίγυρου. Ο μαθητής θα πρέπει να γνωρίζει ποιες είναι οι κλίσεις του και πως μπορεί να τις αξιοποιήσει δημιουργικά μέσω ενός επιστημονικού κλάδου. Σαφώς και ο ιδανικός συνδυασμός είναι μια επιλογή που συνδυάζει την προσωπικότητα του με ένα τμήμα που έχει καλύτερες προοπτικές και είναι το μεγάλο ζητούμενο σε κάθε μηχανογραφικό.
8. Μην αγνοείτε τμήματα τα οποία ενδεχομένως είναι δυνητικά προσβάσιμα και στις βαθμολογίες σας αλλά δεν γνωρίζετε επακριβώς σε ποιον κλάδο ή επάγγελμα οδηγούν. Διερευνούμε με ιδιαίτερη προσοχή το πρόγραμμα σπουδών κάθε τμήματος, τα επαγγελματικά δικαιώματα, τα συνδεόμενα επαγγέλματα κ.λπ. Δεν εξετάζουμε μόνο τα τμήματα που γνωρίζουμε ή μας ενδιαφέρουν και αγνοούμε παντελώς τα υπόλοιπα, διότι μπορεί σε κάποιο από τα υπόλοιπα να ανακαλύψουμε ένα τμήμα που μας ταιριάζει, μας αρέσει και εν τέλει μας οδηγεί στο επαγγελματικό πεδίο που μας ενδιαφέρει. Αν δεν μπορείτε να το πετύχετε μόνοι σας, αξιοποιήστε τους δικτυακούς τόπους των τμημάτων, εξειδικευμένους οδηγούς σπουδών και λειτουργούς-ειδικούς επαγγελματικού προσανατολισμού που μπορούν να σας κατατοπίσουν και να σας πληροφορήσουν σχετικά. Πριν δηλώσετε οτιδήποτε στο μηχανογραφικό σας, κάντε μια προσεκτική μελέτη των τμημάτων στα οποία έχετε πρόσβαση στο πεδίο/τομέα σας. Εξετάστε προσεκτικά ΌΛΑ τα τμήματα τα οποία εκ των πράγματων μπορείτε να δηλώσετε (και δεν σας περιορίζει η ελάχιστη βάση εισαγωγής). Πολλοί μαθητές έχουν χάσει «καλές ευκαιρίες» αγνοώντας πως σε μια επιλογή που προσπέρασαν, θα μπορούσαν να βρουν τον κλάδο που τους ενδιαφέρει. Για παράδειγμα, επαγγελματικά δικαιώματα φιλολόγου μπορώ να αποκτήσω και από ένα τμήμα φιλολογίας αλλά και από ένα τμήμα φιλοσοφίας! Από το τμήμα των Ναυπηγών Μηχανικών μπορώ να ασχοληθώ με τη Ναυπηγική και τη Ναυτιλία αλλά, παράλληλα, συνεχίζω να έχω επακριβώς τα ίδια επαγγελματικά δικαιώματα όπως και κάθε άλλος απόφοιτος μηχανολόγος πολυτεχνικού τμήματος! Αυτές είναι 2 από τις εκατοντάδες πληροφορίες που μπορούν να με οδηγήσουν σε έξυπνες αποφάσεις!
9. Μην παρασύρεστε από τα (υψηλά ή χαμηλά) μόρια ενός τμήματος. Η θέση που έχει κάθε σχολή δεν αντικατοπτρίζει πάντα και τις προοπτικές των αποφοίτων της. Υπάρχουν τμήματα που είναι χαμηλά βαθμολογικά και πρακτικά μας δίνουν ίδια επαγγελματικά δικαιώματα με ομοειδή τμήματα που βρίσκονται σε υψηλότερες βαθμολογίες. Αντίστοιχα, τμήματα με υψηλές βαθμολογίες τα οποία είναι τρομερά κορεσμένα στην αγορά εργασίας.
10. Μην υποτιμάτε επιδεικτικά τμήματα που δεν είναι ευρέως γνωστά. Υπάρχουν πολλά προγράμματα σπουδών όπως π.χ. το τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας & Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, το οποίο συνδέεται με περιζήτητες ειδικότητες του μέλλοντος. Το να θέλετε να γίνεται 3D Specialist ή Game Developer και να χάσετε την ευκαιρία γιατί δεν ανακαλύψατε ότι μπορεί να σας οδηγήσει εκεί ένα τμήμα με άγνωστη -σε εσάς- ονομασία, είναι κρίμα!
Τέλος, σχεδιάστε τη σταδιοδρομία σας κοιτώντας μπροστά και κάντε επιλογές με βάση το τι έρχεται όχι μόνο το τι βλέπετε.
Σαφώς και δεν μπορούμε να προβλέψουμε με ασφάλεια επακριβώς τι θα γίνει στην αγορά εργασίας τα επόμενα 10-20 χρόνια, ωστόσο, έμπειροι ερευνητές και φορείς είμαστε σε θέση να διαγνώσουμε τις τάσεις σε πολλούς κλάδους, να εντοπίσουμε καινοτόμες εξειδικεύσεις και να τις παρουσιάσουμε στους μαθητές και στους γονείς. Από την άλλη, οι μαθητές πρέπει να λάβουν υπόψη τους και το τι αναμένουμε στο μέλλον και ποια πεδία δείχνουν να προσφέρουν σημαντικές ευκαιρίες στην επιστήμη και στην αγορά εργασίας. Απευθύνονται στην αγορά εργασίας του 2030-2035 σε γενικές γραμμές και επακόλουθα κοιτάζουν προς το μέλλον και όχι στο παρόν! Έτσι, θα μπορώ να αντιληφθώ πως επιλέγοντας ένα πρόγραμμα σπουδών όπως π.χ. το τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας που προαναφέρθηκε, το επέλεξα μεν γιατί μου ταιριάζει αλλά και γιατί θα μου δώσει σημαντικές γνώσεις να ασχοληθώ και με ένα δυναμικό πεδίο όπως η τρισδιάστατη πραγματικότητα ή η τεχνητή νοημοσύνη κ.λπ. Στόχος είναι να ανακαλύψουμε από τους τομείς και τα πεδία που μας αρέσουν, ποια δείχνουν να μας προσφέρουν και ένα ευοίωνο μέλλον!
Φέτος -περισσότερο ίσως από κάθε άλλη χρονιά- αναδύεται η σπουδαιότητα και η συμβολή του επαγγελματικού προσανατολισμού. Θα πρέπει, γονείς και μαθητές απευθυνόμενοι σε ειδικούς επιστήμονες και στελέχη, να ενημερωθούν έγκαιρα και έγκριτα. Δυστυχώς, όπως και σε πολλούς άλλους κλάδους, εάν δεν συμβουλευθούμε έναν ειδικό και έμπειρο επαγγελματία που θα μας παραθέσει τα κατάλληλα δεδομένα, ενδεχομένως να οδηγηθούμε σε εσφαλμένες επιλογές.
Τα κριτήρια μιας εύστοχης επιλογής είναι πολλά: το ενδιαφέρον μας για τον κλάδο, οι προοπτικές στην αυριανή αγορά εργασίας, τα οικογενειακά δεδομένα οι μαθησιακές επιδόσεις μας και φυσικά τα επιμέρους χαρακτηριστικά του προγράμματος σπουδών που θα ακολουθήσουμε (τόπος φοίτησης, διδάσκοντες, σύνδεση με την αγορά εργασίας, διεπιστημονικότητα κ.λπ.). Πρόσβαση στην πληροφορία πλέον υπάρχει. Υφίστανται οδηγοί σπουδών, ειδικά λογισμικά αλλά και όλοι εμείς οι λειτουργοί της συμβουλευτικής, με τις γνώσεις μας και με την εμπειρία μας σε θέματα σπουδών και επαγγελμάτων, είμαστε εδώ για να συνδράμουμε στην καριέρα κάθε νέου ανθρώπου και να βάλουμε τα θεμέλια για να έχουμε μελλοντικά, πρώτα από όλα ευτυχισμένους ανθρώπους και μετέπειτα πετυχημένους επιστήμονες και επαγγελματίες. Και εδώ, όπως και στους περισσότερους τομείς της ζωής, η γνώση είναι δύναμη και θα μας βοηθήσει να πετύχουμε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα σε αυτήν την πρώτη σημαντική απόφαση για τη σταδιοδρομία μας.
