Η λέξη – κλειδί για επιτυχημένη επαγγελματική πορεία
Πού πρέπει να στραφούν οι νέοι για να έχουν ένα υγιές επαγγελματικό μέλλον; Οι 5 επιστημονικές κατευθύνσεις που συνδέουν 4η βιομηχανική επανάσταση και «μετα-Covid» εποχή
– Άρθρο του Χρήστου Ταουσάνη στον Οικονομικό Ταχυδρόμο | ot.gr
Καταλυτικές είναι οι εξελίξεις των τελευταίων ετών στο χώρο της αγοράς εργασίας, με τα εκπαιδευτικά συστήματα παγκοσμίως να ανασυντάσσονται. Σε αυτό το πλαίσιο, η επιλογή σπουδών μοιάζει πλέον περισσότερο με ένα δυσεπίλυτο γρίφο, με τα δεδομένα να ανατρέπονται διαρκώς και τον συνδυασμό 4ης βιομηχανικής επανάστασης και παρενεργειών της υγειονομικής κρίσης να «εξαφανίζουν» ολόκληρους κλάδους σπουδών ή να δημιουργούν καινούργιους.
Πού πρέπει να στραφούν οι νέοι;
Πού πρέπει να στραφούν όμως οι νέοι και οι νέες τα επόμενα χρόνια για να έχουν ένα υγιές επαγγελματικό μέλλον;
Ο σύμβουλος επαγγελματικού προσανατολισμού Χρήστος Ταουσάνης, δηλώνει ότι «τα τελευταία χρόνια αυξάνεται διαρκώς, τόσο σε θεωρητικό (μελέτες, βιβλιογραφία κ.λπ.) αλλά και σε πρακτικό επίπεδο (στην αγορά εργασίας και στην εφαρμοσμένη έρευνα), η αξία της διεπιστημονικότητας». Και εξηγεί ότι «η δημιουργική και ουσιαστική σύνθεση γνώσεων και δεξιοτήτων από διαφορετικούς επιστημονικούς (και όχι μόνο) κλάδους, αποτελεί μέγα ζητούμενο σε πληθώρα θέσεων και συχνά περιζήτητο προσόν από πολλούς φορείς. Η καθημερινή πρακτική εξάλλου, αποδεικνύει περίτρανα το εξής: στο σύνθετο οικονομικό-κοινωνικό και εργασιακό περιβάλλον που βρισκόμαστε και θα βρεθούμε όλοι μας, τα επόμενα χρόνια θα περιορίζονται οι επαγγελματικές επιλογές ανθρώπων που δεν έχουν τη δυνατότητα να αλληλεπιδράσουν δημιουργικά σε επιστημονικές ομάδες και επαγγελματικούς χώρους που πραγματεύονται πιο σύνθετα αντικείμενα στην κοινωνία της γνώσης».
Έτσι, ερευνητές και σύμβουλοι επαγγελματικού προσανατολισμού, βλέπουν τα τελευταία χρόνια να «αναδύονται» προς αυτήν την κατεύθυνση, ολοένα και περισσότερα προγράμματα σπουδών, πιο συχνά βέβαια σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Προγράμματα σπουδών και εξεδικεύσεις που αποσκοπούν στη μεταφορά και καλλιέργεια διεπιστημονικών γνώσεων σε καινοτόμα πεδία.
«Παράλληλα» λέει ο κ. Ταουσάνης, «ας μην ξεχνάμε πως, αυτή η διεπιστημονικότητα, αποτελεί και μια καλή ευκαιρία, ένα εφαλτήριο για πολλούς νέους επιστήμονες και επαγγελματίες, να ακολουθήσουν μια διαφοροποιημένη σταδιοδρομία. Μια εναλλακτική διαδρομή που θα τους βοηθήσει να χτίσουν μια πιο επιτυχημένη επαγγελματική πορεία.
Οι 5 επιστημονικοί κλάδοι
Ακολούθως, παραθέτουμε ορισμένους από αυτούς τους κλάδους οι οποίοι συνδέονται και με συγκεκριμένα προγράμματα σπουδών». Και περιγράφει τα παρακάτω:
–Μεταβολομική. Η Μεταβολομική είναι ένα επιστημονικό πεδίο, με εφαρμογή σε διάφορα πεδία όπως η ιατρική, η διαγνωστική, η διατροφή κ.α.). Ασχολείται με τη μέτρηση και συσχέτιση των επιπέδων των μικρών μορίων (μεταβολιτών) που είναι τα προϊόντα του μεταβολισμού ενός οργανισμού. Μπορεί να αποκαλύψει διαφοροποιήσεις που σχετίζονται με στρες, ασθένεια, περιβαλλοντική ή άλλη επίδραση. Η πρακτική της αξία, όπως αναφέρεται σχετικά, βρίσκεται στην εύρεση βιοδεικτών ασθένειας, στις μελέτες τοξικότητας, στην ανταπόκριση σε φαρμακευτική αγωγή κ.ο.κ. Στα τρόφιμα επιτρέπει τον χαρακτηρισμό προϊόντων ανάλογα με τον τύπο του τροφίμου, τη γεωγραφική προέλευση, την αυθεντικότητα ενώ αποτελεί καταλυτικό παράγοντα στη δημιουργία προσωποποιημένων προγραμμάτων άσκησης ακόμη και διατροφής. Το πεδίο παρουσιάζει ιδιαίτερη ανάπτυξη σε παγκόσμιο επίπεδο και φυσικά έντονο ερευνητικό ενδιαφέρον. Για κάθε ενδιαφερόμενο στο διεπιστημονικό αυτό πεδίο, ενδεικτικα προγράμματά σπουδών που θα τον βοηθήσουν να το ακολουθήσει είναι η Ιατρική, η Βιολογία, η Διαιτολογία-Διατροφολογία κ.ά.
–Βιοτεχνολογία. Εδώ αναφερόμαστε σε ένα τεράστιο, πρακτικά, επιστημονικό κλάδο με συνεισφορά στους τομείς της υγείας, της βιομηχανίας, της πρωτογενούς παραγωγής, του περιβάλλοντος και αρκετούς ακόμη. Απώτερος γνωστικός σκοπός ενός προγράμματος σπουδών Βιοτεχνολογίας είναι η μετάδοση γνώσεων που αφορούν στη γενετική, στη γονιδιωματική, στη μοριακή και συνθετική βιολογία, την ενζυμομηχανική, και αρκετών ακόμη πεδίων προκειμένου να αξιοποιηθούν αυτές οι γνώσεις ποικιλοτρόπως. Ενδεικτικά, στις βιοεπιστήμες και στη βιοενέργεια, στη βιοφυσική και τη βιοπληροφορική, στη νανοτεχνολογία και τους βιοαισθητήρες, στην επανορθωτική ιατρική, στη φαρμακευτική κ.ο.κ. Προς αυτήν την κατεύθυνση βλέπουμε σημαντικές προσπάθειες & εφαρμογές και σε ερευνητικά κέντρα όπως π.χ στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας & Βιοτεχνολογίας του ΙΤΕ με έρευνα σε πεδία όπως η βιοφυσική και η μικρομηχανική / νανομηχανική. Ο κάθε ενδιαφερόμενος για τον διεπιστημονικό αυτόν κλάδο, πρέπει να έχει ενεργό ενδιαφέρον για τα πεδία αυτά των Βιοεπιστημών σε κάθε κλίμακα (από το μόριο και το γονιδίωμα μέχρι τη συστοιχία βιοαντιδραστήρων και τα βιοοικοσυστήματα), αλλά και να παρακολουθεί ανελλιπώς τις τελευταίες εξελίξεις που σχετίζονται με τους όμορους τομείς. Η αφετηρία εδώ μπορεί να είναι φυσικά τμήματα Βιολογίας, Γεωπονίας, Χημείας, Φυσικής κ.λπ.
–Κυβερνοασφάλεια. Τη σπουδαιότητα του αντικειμένου την γνωρίζουμε είτε από την καθημερινότητα μας ως πολίτες είτε και ως εργαζόμενοι σε ένα φορέα ή μια επιχείρηση. Αν και αρκετοί θεωρούν πως είναι αποκλειστικό αντικείμενο της Επιστήμης των Υπολογιστών, ωστόσο η πραγματικότητα καταδεικνύει πως συνθέτει γνώσεις και από τις θετικές -τεχνολογικές επιστήμες, όπως την πληροφορική, τα μαθηματικά, τη φυσική, αλλά και πλέον και από τις επιστήμες διοίκησης και οικονομίας, τη νομική, ακόμη και τη ψυχολογία. Φυσικα, σε προπτυχιακό επίπεδο, δεν θα εντοπίσουμε κάποιο αυτόνομο πρόγραμμα σπουδών, ωστόσο, ως αντικείμενο μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών, εμφανίζεται πλέον σε σημαντικό αριθμό αντίστοιχων προγραμμάτων στην Ευρώπη και στις Η.Π.Α. Αναμφίβολα, ένας απόφοιτος πληροφορικής, ΗΜΜΥ, Μηχανικών Πληροφορικής φαντάζει ως ο άμεσα συνδεόμενος με τον κλάδο. Παρόλα αυτά, από μια διαφορετική σκοπιά, μπορει να εμπλακεί και ένας απόφοιτος Νομικής ακόμη και Ψυχολογίας.
–Πολιτισμική Πληροφορική. Έχοντας ως έναυσμα το πρόσφατο και πολύ ενδιαφέρον εγχείρημα της αναπαράστασης της Αρχαίας Ολυμπίας, αναδύεται, για ακόμη μια φορά, η σημασία και η σπουδαιότητα της αξιοποίησης των Νέων τεχνολογιών σε ένα νευραλγικό κλάδο όπως αυτός του Πολιτισμού. Ένας κλάδος, ο οποίος τόσο στη χώρα μας όσο και παγκοσμίως, συνεισφέρει σημαντικά στο Α.Ε.Π. δημιουργώντας και διατηρώντας κάθε χρόνο αρκετές θέσεις εργασίας. Στο πεδίο αυτό είναι απαραίτητη η συνύπαρξη τριών νευραλγικών τομέων: της Πληροφορικής, των Επικοινωνιών και του Πολιτισμού καθώς η σύνθεση γνώσεων και από τους τρεις, δύναται να παράξει επιστήμονες & επαγγελματίες, ικανούς να ανταποκριθούν στο σύγχρονο επιχειρησιακό περιβάλλον για τη μελέτη και εφαρμογή των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών στο πεδίο του Πολιτισμού. Άμεσα συνδεόμενο πρόγραμμα σπουδών για το διεπιστημονικό αυτό πεδίο. μπορούμε να βρούμε να προσφέρεται σε υποψηφίους ανθρωπιστικών επιστήμων, οικονομίας και πληροφορικής (1ο και 4ο επιστημονικό πεδίο) το τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας και φυσικά, ως μεταπτυχιακή εξειδίκευση, σε διάφορα ΑΕΙ κατά κύριο λόγο της αλλοδαπής.
–Νευροεκπαίδευση. Η εξειδίκευση επιστημόνων σε γνωστικά πεδία των Νευροεπιστημών, ώστε αυτοί να μπορούν να συμβάλλουν στη βελτιστοποίηση της εκπαίδευσης σε όλο το ηλικιακό φάσμα του ανθρώπου, αποτελεί ένα σημαντικό ζητούμενο τόσο για τις Νευροεπιστήμες όσο και για την Παιδαγωγική και τη Ψυχολογία. Απώτερος στόχος είναι η κατάκτηση αντίστοιχων γνώσεων ώστε οι παιδαγωγοί -κυρίως- να είναι ικανοί να σχεδιάζουν κα να αναπτύσσουν αποτελεσματικά εκπαιδευτικά προγράμματα και παρεμβάσεις για να βελτιστοποιήσουν τη διαδικασία της μάθησης. Αποτελεσματικά υπό την έννοια να ανταποκριθούν στις πολύπλοκες απαιτήσεις των εκπαιδευτικών – παιδαγωγικών συστημάτων, αξιοποιώντας τις γνώσεις σχετικά με την αλληλεπίδραση του εγκεφάλου με τις γνωστικές, συναισθηματικές και κοινωνικές δεξιότητες των μαθητών και των ενηλίκων. Ένα στοίχημα για τα εκπαιδευτικά συστήματα -σε όλες τις βαθμίδες- του μέλλοντος το οποίο μπορούν, κατά κύριο λόγο, να κερδίσουν επιστήμονες που θα έχουν μετεκπαιδευθεί σε μεταπτυχιακό επίπεδο σε σχετικά προγράμματα εξειδίκευσης. Αφετηρία εδώ μπορεί να είναι τα τμήματα Επιστημών της Εκπαίδευσης, Βιολογίας, Εκπαιδευτικής – κοινωνικής πολιτικής, Ψυχολογίας κ.ά.
«Η επιστημονική γνώση και η τεχνολογική εξέλιξη συνεχίζεται με εμφατικούς ρυθμούς, τους οποίους, σε αρκετούς κλάδους, τα τμήματα και τα προγράμματα σπουδών αδυνατούν να ‘παρακολουθήσουν’. Η δια βίου μάθηση, η συστηματική ενασχόληση με το αντικείμενο και -αναμφίβολα- η αγάπη για την επιστήμη και το επάγγελμα, είναι τα απαραίτητα συστατικά επιτυχίας όχι μόνο για τους διεπιστημονικούς αυτούς κλάδους αλλα και για την κάθε επαγγελματική και επιστημονική δραστηριότητα» καταλήγει ο κ. Ταουσάνης.
