«Έλληνες ερευνητές απέδειξαν την πιθανή χρήση των υποστηρικτικών τεχνολογιών για άτομα με άνοια, με στόχους την έγκαιρη διάγνωση και την καλύτερη εφαρμογή αποτελεσματικότερων παρεμβάσεων με σκοπό τη λήψη κατάλληλων αποφάσεων και την κάλυψη των αναγκών που προκύπτουν μέσα από το φάσμα της άνοιας.
Η απομακρυσμένη παρακολούθηση του σπιτιού των ασθενών είναι μια πολλά υποσχόμενη προσέγγιση διαχείρισης των συμπτωμάτων που προκύπτουν κατά τη διάρκεια εξέλιξης της νόσου, η οποία παρέχει σχετικές και αξιόπιστες πληροφορίες που επιτρέπουν στους γιατρούς να εφαρμόσουν προσαρμοσμένες και αποτελεσματικότερες παρεμβάσεις. Με τη σειρά τους, αυτές οι εξατομικευμένες παρεμβάσεις προσφέρουν βελτίωση τόσο της σωματικής όσο και νοητικής κατάστασης των ασθενών, ενώ εξακολουθεί να διατηρείται η καθημερινή τους λειτουργικότητα στα καλύτερα δυνατά επίπεδα. Μια κλινική παρέμβαση μέσω ενός τέτοιου έξυπνου συστήματος, απαιτεί από τον συμμετέχοντα αυτό-παρακολούθηση της καθημερινής του κατάστασης (π.χ. καθημερινή καταγραφή του ύπνου) και ικανότητα από τους κλινικούς παροχής υπηρεσιών που θα συντελέσουν στην βελτίωση των ασθενών τόσο με ήπια νοητική διαταραχή (ΗΝΔ) και νόσου Alzheimer (ΝΑ).
Μέχρι στιγμής, ένα μεγάλο μέρος των υφιστάμενων υποστηρικτικών Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) για τη φροντίδα των ατόμων με άνοια, έχουν χρησιμοποιήσει ένα μόνο αισθητήρα ή μερικές συσκευές που επικεντρώνονται στη λήψη δεδομένων και παρακολούθηση συγκεκριμένων περιοχών, όπως ο εντοπισμός θέσης του ατόμου που έχει χαθεί, πτώσεις, ο ύπνος ή κάποιες από τις καθημερινές δραστηριότητες (π.χ. μαγείρεμα). Ωστόσο, οι επιστήμονες από το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης / Ινστιτούτο Τεχνολογιών και Πληροφορικής (ΕΚΕΤΑ / ΙΠΤΗΛ), το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και την Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών (ΕΕΝΑΣΔ) ανέπτυξαν ένα σύστημα, το οποίο συνδυάζει πληροφορίες που προέρχονται από διάφορους τύπους αισθητήρων ταυτόχρονα και οι οποίες χρησιμοποιούνται για την αναγνώριση καθημερινής φυσικής δραστηριότητας, του ύπνου και παρουσίας του ασθενούς σε συγκεκριμένες περιοχές στο σπίτι (π.χ. μπάνιο). Μετά από τη συλλογή αυτών των διαφορετικών πληροφοριών, το σύστημα συλλέγει και ερμηνεύει τις καθημερινές δραστηριότητες και τα προβλήματα που σχετίζονται με τη φύση της νόσου. Αυτή η ολιστική παρακολούθηση όλων των περιοχών ενδιαφέροντος, παρουσιάζεται με κατανοητό τρόπο στον κλινικό σε καθημερινή βάση, με σκοπό την ανίχνευση των προβλημάτων και την παρακολούθηση της προόδου στο χρόνο.
Η ανάπτυξη του προτεινόμενου συστήματος σε τέσσερα διαφορετικά σπίτια ατόμων με ΗΝΔ και ΝΑ ήταν ο κύριος σκοπός αυτής της έρευνας. Κύριος στόχος ήταν να γίνει πλήρης συλλογή δεδομένων από όλα τα σπίτια, να εφαρμοστούν μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις, να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των συμμετεχόντων, οι νοητικές λειτουργίες τους και η καθημερινή τους δραστηριότητα και λειτουργικότητά μέσα σε διάστημα 4 μηνών. Σε γενικές γραμμές, η έρευνά επικεντρώθηκε σε υψηλές απαιτήσεις, συμπεριλαμβανομένου των εβδομαδιαίων συνεδριών των συμμετεχόντων με τον κλινικό, με στόχο την προώθηση της αίσθησης ασφάλειας, της νοητικής ενδυνάμωσης και της κοινωνικής ένταξης. Οι προσαρμοσμένες και εξατομικευμένες μη-φαρμακευτικές παρεμβάσεις με βάση την τακτική καθημερινή παρακολούθηση των δεδομένων, που λαμβάνονταν από τους αισθητήρες, θεωρήθηκαν πολύ σημαντικές για τη βελτιώση της κλινικής και νοητικής κατάστασης των συμμετεχόντων. Ένα άλλο βασικό χαρακτηριστικό του προτεινόμενου συστήματος ήταν η ικανότητά του να ενσωματώσει την τεχνολογία στη καθημερινή ζωή του συμμετέχοντα αλλά και του περιθάλποντα με τη χρήση πιο απλής και κατανοητής απεικόνησης των δεδομένων που λαμβάνονται από το σύστημα. Τέλος, ο κλινικός μπορούσε επίσης να ανιχνεύσει μέσω αντικειμενικών μετρήσεων τα πιθανά οφέλη των προσαρμοσμένων και εξατομικευμένων παρεμβάσεων για τον ύπνο, τη σωματική δραστηριότητα και την καθημερινή λειτουργικότητα.
Το σύστημα δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του EU FP7 προγράμματος “Dem@Care: Dementia Ambient Care – Multi-Sensing Monitoring for Intelligent Remote Management and Decision Support under contract No. 288199”. Η ανάπτυξη, η δοκιμή και η υλοποίηση της έρευνας πραγματοποιήθηκε από ερευνητικούς και εκπαιδευτικούς οργανισμούς με ενεργό συμμετοχή στη μεταφορά και στη διάδοση υψηλής ποιότητας ερευνητικών αποτελεσμάτων, ανάπτυξη προηγμένων λύσεων και τεχνολογιών. Οι ίδιοι οργανισμοί συμμετέχουν σήμερα στην ανάπτυξη παρόμοιων νέων υποστηρικτικών συστημάτων και τεχνολογικών προσεγγίσεων που ανταποκρίνονται σε μια σειρά κλινικών αναγκών στην προσπάθεια καταπολέμησης των νοητικών διαταραχών».
Ερευνητική Ομάδα με Επικεφαλής την Καθηγήτρια της Γ’ Νευρολογικής Κλινικής του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ και Πρόεδρο Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών, κα. Μάγδα Τσολάκη
