Τα 5 διαφορετικά μοντέλα πειθαρχίας στην τάξη

Το νέο-Μπηχεβιοριστικό (Skinnerian Model) μοντέλο της πειθαρχίας

• Η συμπεριφορά διαμορφώνεται από τις συνέπειες που προκαλεί.

• Η συμπεριφορά εμπεδώνεται εάν ακολουθείται αμέσως από ενδυνάμωση. Η ανεπιθύμητη συμπεριφορά εξασθενεί ( ξεχνιέται) όταν δεν ενδυναμώνεται ή όταν ακολουθείται από τιμωρία.

• Τα καλύτερα αποτελέσματα επιτυγχάνονται στα πρώτα στάδια (μικρές ηλικίες) όταν η ενδυνάμωση /αποδυνάμωση γίνεται αμέσως μετά την εμφάνιση της κάθε πράξης και κάθε φορά που αυτή συμβαίνει.

• Η επιθυμητή συμπεριφορά μπορεί να παραμείνει χωρίς να πρέπει να γίνονται επαναλήψεις σε τακτά χρονικά διαστήματα. Ως ενδυνάμωση μπορεί να χρησιμοποιηθούν ποικίλα μέσα όπως λεκτική, εξωλεκτική επιβράβευση, παροχή προνομίων πχ πρόσβαση στο διαδίκτυο, η βαθμολογία στα μαθήματα, η ένταξη σε ομάδα με προνόμια πχ χρήση αθλητικών εγκαταστάσεων, βιβλιοθήκης, κλπ .

Το μοντέλο πειθαρχίας του Kounin
(Μαζί τους (withitness), σε εγρήγορση, διαχείριση των ομάδων)

• Το φαινόμενο του κυματισμού. Όταν διορθώνεις τη συμπεριφορά ενός μαθητή, η διαταραχή ως κύμα διαδίδεται και αγγίζει και τους υπόλοιπους. Πιθανόν να τους διορθώσει και αυτούς.

• Ο δάσκαλος πρέπει να είναι «μέσα στα πράγματα της τάξης» για να ξέρει τι συμβαίνει σε αυτήν όταν εκδηλώνονται οι ανεπιθύμητες συμπεριφορές.

• Ομαλή μετάβαση μεταξύ των δραστηριοτήτων διδασκαλίας πχ έντασης-χαλάρωσης καθοδήγησης-ελέγχου, κλπ. Έτσι διατηρείται κλίμα σταθερότητας και συνέχειας που διευκολύνει τον χειρισμό της τάξης.

• Εγρήγορση για την ποικιλομορφία των μαθητών και οργάνωση τους σε ετερόκλητες ομάδες. Οι ανεπιθύμητες συμπεριφορές δεν βγαίνουν έξω από την ομάδα για να απασχολήσουν όλη την τάξη. Οι συμμαθητές ως καθοδηγητές ελεγκτές, διορθωτές των συνεργατών τους.

•Εγρήγορση για τις δυσκολίες που θα συναντήσουν για τα ενδιαφέροντά τους και τους στόχους τους. Η μονοτονία και η βαρεμάρα μπορεί να επάγουν την ζωντάνια της παραβατικότητας.

Το μοντέλο πειθαρχίας του Ginott

(Αντιμετωπίστε την κρίση με θετικά-υγιή μηνύματα)

• Η πειθαρχία κατακτείται βήμα-βήμα, λίγο-λίγο. Η αυτοπειθαρχία του δασκάλου είναι πρότυπο προς αντιγραφή. Γίνε το υπόδειγμα αυτού που θέλεις να γίνουν οι μαθητές σου.

• Χρησιμοποίηση θετικά–υγιή μηνύματα για να διορθώσεις την ανεπιθύμητη συμπεριφορά. ( πχ να αποφεύγεις μειωτικούς χαρακτηρισμούς, ύβρεις, κλπ). Να αναφέρεσαι και να χαρακτηρίζεις την πράξη και όχι την προσωπικότητα του δράση ή των δραστών. Μην κολλάς ετικέτες που δεν σβήνουν. Αυτές παγιώνουν την αρνητική συμπεριφορά. Ανάλογα επαίνεσε την πράξη και όχι τον μαθητή. Πιθανόν να στρέψεις εναντίον του τους άλλους.

• Χρησιμοποίησε γλώσσα και τρόπο ανάλογο με την κατάσταση για να επικοινωνήσεις με τον παραβάτη, να τον κατανοήσεις και όχι να τον απομονώσεις. Να εκφράσεις τα αισθήματα των παρισταμένων.

• Να προσκαλείς σε συνεργασία αντί να προσπαθείς να την επιβάλεις.

• Να αποφεύγεις το σαρκασμό και να μην κάνεις κακή χρήση της δύναμης του λόγου και της επιστημοσύνης σου.

• Να εκφράζεις τα συναισθήματα σου για την κατάσταση αλλά με θετικό-υγιές μήνυμα. Πχ. Το συμβάν με στεναχώρησε, με εξόργισε,…… Δεν είμαι αδιάφορος ούτε σας περιφρονώ, αλλά τέτοια … με κάνουν να νοιώθω άσχημα. Σας ζητώ να ανταποδίδετε το σεβασμό που σας δείχνω. Τόσες φορές έχετε δείξει ότι μπορείτε να το πετύχετε. ….

• Μη δέχεσαι απολογίες και συγνώμες που δεν είναι ειλικρινείς ούτε συνοδεύονται από διόρθωση της συμπεριφοράς.

• Η ανάπτυξη του αυτοσεβασμού και της πειθαρχίας είναι εφικτή και μειώνει την υποχρέωση του εκπαιδευτικού να διορθώνει διαρκώς τις ανεπιθύμητες συμπεριφορές.

Το μοντέλο του Glasser

(Η καλή συμπεριφορά προέρχεται από καλές επιλογές )

Η πρόσφατη εργασία του Glasser αναδεικνύει τις συναντήσεις της τάξης ( κύκλος συζήτησης τάξης) ως μέσο ανάπτυξης και βελτίωσης της πειθαρχίας. Στη θεωρητική της βάση έχει τις ακόλουθες θέσεις. τους.

• Οι μαθητές είναι λογικά όντα που έχουν την ικανότητα να ελέγχουν τη συμπεριφορά τους

• Η ίδια η συμπεριφορά είναι επιλογή. Η συμπεριφορά σχετίζεται άμεσα με επιλογές όπως να μάθει, να αποκτήσει δεξιότητες, να κερδίσει την εύνοια ή προνόμια, κλπ.

• Αυτές οι επιλογές δεν προάγουν την απειθαρχία ή τις ανεπιθύμητες συμπεριφορές Συνεπώς καλές επιλογές προάγουν την καλή συμπεριφορά.

• Μη δέχεστε δικαιολογίες για τις ανεπιθύμητες συμπεριφορές. Ρωτήστε τους: Ποιες άλλες επιλογές είχες εκτός από αυτό που έκανε ; Γιατί διάλεξες αυτήν και όχι τις υπόλοιπες ; Τι επεδίωκες να κερδίσεις με αυτήν την επιλογή;

• Ευλογοφανείς και όχι απρόβλεπτες αντιδράσεις πρέπει να ακολουθούν τις καλές ή κακές ενέργειες των μαθητών.

Η θεωρία του Τhomas Gordon

• Οι πιθανές και οι αποδεκτές συμπεριφορές ως μέρος των πιθανών συμπεριφορών ενός μαθητή ή μιας τάξης. Ο δάσκαλος με βάση τους κανονισμούς και τις επιλογές του τις διακρίνει σε αποδεκτές, σε μη αποδεκτές και σε «μη αποδεκτές αλλά επιτρεπόμενες»

• Τα μηνύματα «Εγώ» και τα μηνύματα «Εσύ» στην επικοινωνία μεταξύ δασκάλου και μαθητών.

o Εσύ: Μάζεψε αυτά από το θρανίο σου, Σταμάτα να με ενοχλείς όταν κάνω μάθημα,…..

o Εγώ: Με ενοχλεί να έχετε πάνω στο θρανίο σας ανοιχτά βιβλία άσχετα με το μάθημα που κάνω, Δεν μπορώ να κάνω μάθημα όταν συνεχώς με διακόπτουν,….

• Τα μηνύματα των δασκάλων και τα υποδηλούμενα που αντιλαμβάνονται οι αποδέκτες των μηνυμάτων. (μερικά παραδείγματα)

schoolcosmos