Γιώργος Μπαμπινιώτης (συνέντευξη στον Χρήστο Κάτσικα)
• Υπό την προεδρία σας το 2009, πραγματοποιήθηκε ο προηγούμενος διάλογος για την παιδεία (Συμβούλιο Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, που συνέταξε 25σέλιδο πόρισμα), ο οποίος κατέληξε σε κάποια συμπεράσματα. Τι απέγινε στην πράξη;
Τα συμπεράσματα του εθνικού διαλόγου του 2009 και οι προτάσεις μας άρχισαν να αξιοποιούνται επί υπουργίας Αννας Διαμαντοπούλου και εν συνεχεία επί υπουργίας Κωνσταντίνου Αρβανιτόπουλου.
Το Νέο Λύκειο με σημαντικές αλλαγές στο πρόγραμμα, ο νέος τρόπος εισαγωγής στα ΑΕΙ με συνυπολογισμό (ως 5ος βαθμός) της επίδοσης στο Λύκειο σε συνδυασμό και με την Τράπεζα Θεμάτων, η ίδρυση ανεξάρτητου φορέα διεξαγωγής των εισαγωγικών εξετάσεων, που σταδιακά θα ανελάμβανε το έργο αυτό, προχώρησαν και άρχισαν να εφαρμόζονται.
Επιδιωκόμενος στόχος ήταν «να επιστρέψουν» οι μαθητές του Λυκείου στο σχολείο (αντί να το θεωρούν «πάρεργο», με έμφαση στο φροντιστήριο), να θεωρούν και πάλι σημαντική την επίδοσή τους σε όλα τα μαθήματα του σχολείου και να αποκτήσει έτσι εκ νέου σημασία ο ρόλος του εκπαιδευτικού (όλων των ειδικοτήτων) στο σχολείο.
Με άλλα λόγια, κύριος στόχος ήταν η αναβάθμιση του ρόλου του σχολείου και του εκπαιδευτικού, ώστε η φοίτηση στο Λύκειο να αποκτήσει ουσιαστικό παιδευτικό χαρακτήρα στην κρίσιμη ηλικία των 15-18 ετών.
Συγχρόνως, όταν θα ετίθετο σε κανονική λειτουργία ο Εθνικός Εξεταστικός Φορέας, θα ήταν δυνατή η διεξαγωγή των εισαγωγικών εξετάσεων εκτός σχολείου (υπό την εποπτεία του υπουργείου Παιδείας), με δυνατότητες επανάληψης της εξέτασης από τους υποψήφιους για βελτίωση της βαθμολογίας (περισσότερες ευκαιρίες) και μείωση του σημερινού εξεταστικού άγχους.
Το γεγονός ότι στρεβλώθηκε ο ρόλος της Τράπεζας Θεμάτων (αντί να χρησιμεύσει ως απλό υπόδειγμα θεμάτων, με αντιμετώπιση μέσα στην τάξη και κυρίως με τη διδασκαλία της εξεταζόμενης ύλης σε όλα τα δημόσια ιδίως σχολεία) και ότι πολλοί μαθητές προσέφυγαν και πάλι στα φροντιστήρια δείχνει, για μια ακόμη φορά, την ανάγκη έγκαιρης και σωστής ενημέρωσης με διορθωτικές παρεμβάσεις.
Επίσης και αρκετοί εκπαιδευτικοί δεν κατάλαβαν πόσο αναβαθμίζεται ο εγγενής ρόλος τους ως εκπαιδευτικών με την αναβάθμιση και πάλι του ρόλου του σχολείου.
• Η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας μίλησε για ολοήμερο σχολείο και διετή υποχρεωτική προσχολική εκπαίδευση, πρόταση που προβλήθηκε σαν κάτι νέο. Από την εμπειρία σας, πιστεύετε ότι πρόκειται για μια νέα πρόταση και πολύ περισσότερο για μια πρόταση που το υπουργείο στοχεύει να υλοποιήσει κόντρα στις δημοσιονομικές του δεσμεύεις;
Για όσους γνωρίζουν τα πράγματα της εκπαίδευσης, και οι δύο προτάσεις είναι γνωστές και ευρύτερα αποδεκτές. Επανεξετάστηκαν λεπτομερώς από τη δική μας επιτροπή και απετέλεσαν τις πρώτες θέσεις μας στο πόρισμα του εθνικού διαλόγου του 2009:
«1. Ορια της υποχρεωτικής εκπαίδευσης: Σταδιακή επέκταση στα 11 χρόνια (9+2), αφού πρώτα εξασφαλιστούν οι κατάλληλες συνθήκες λειτουργίας (υποδομές, προσωπικό) στην προσχολική εκπαίδευση: Διετές νηπιαγωγείο — Καθορισμός όρων σωστής λειτουργίας του 2ετούς νηπιαγωγείου (όχι απλή «φύλαξη» παιδιών!).
2. Διεύρυνση σχολικού χρόνου: Διεύρυνση σχολικού ωραρίου για όλους τους μαθητές από το Νηπιαγωγείο έως και το Γυμνάσιο (με σταδιακή επέκταση στο Λύκειο) μέχρι τις 4 μ.μ. για παιδευτικούς και κοινωνικούς λόγους (δραστηριότητες, πολιτιστικά, προετοιμασία, υποβοήθηση – όχι διδασκαλία πρόσθετων μαθημάτων)».
Αρα οι προτάσεις είναι γνωστές από το 2009. Το ότι δεν εφαρμόστηκαν οφείλεται και στην οικονομική κρίση που ξέσπασε τότε και στις προτεραιότητες των κυβερνήσεων που χειρίστηκαν τα θέματα της εκπαίδευσης.
Η εφαρμογή των προτάσεών μας του 2009 είναι αλήθεια ότι θα απαιτούσε -σταδιακά βεβαίως- σημαντικά κρατικά κονδύλια για την παιδεία, που δεν υπήρχαν, γεγονός που ισχύει πολύ περισσότερο σήμερα.
• Εχει διατυπωθεί από πολλούς εκπαιδευτικούς ότι ο εθνικός διάλογος του υπουργείου Παιδείας χρησιμοποιείται ως μηχανισμός συναίνεσης και νομιμοποίησης αποφάσεων που ήδη έχουν ληφθεί στη βάση της συμφωνίας που υπέγραψε η κυβέρνηση για το 3ο μνημόνιο τον Αύγουστο του 2015. Τι γνώμη έχετε;
Δεν γνωρίζω να υπάρχει τέτοια μνημονιακή δέσμευση της κυβερνήσεως και τέτοιες αιτιάσεις απαιτούν σοβαρότητα και αποδείξεις.
Οι ήδη γενόμενες εξαγγελίες απαιτούν, όπως είδαμε, τη διάθεση σημαντικών κρατικών κονδυλίων για την παιδεία, που δεν θα άφηνε η τρόικα να υπάρξουν.
Αρα, το αντίθετο θα έβλεπα. Η τρόικα να αποτρέπει, να «μπλοκάρει» τέτοιες πολύ δαπανηρές αποφάσεις για την εκπαίδευση, κι αν ακόμη αποφάσιζε η κυβέρνηση να τις πάρει.
Μακάρι, μάλιστα, να ήθελε ποτέ η τρόικα (αν αναγνώριζε τη σημασία της παιδείας και για την οικονομική ανάκαμψη μιας χώρας) να πιέσει και να ενισχύσει οικονομικά ώστε να εφαρμοστούν και στη χώρα μας τα προηγμένα συστήματα δημόσιας παιδείας που ισχύουν σε ορισμένες προηγμένες χώρες της Ευρώπης.
Αλλά αυτά είναι μάλλον… «όνειρα θερινής νυκτός». Αντ’ αυτού, η πίεση είναι, όσο το ζούμε, για συνεχή μείωση των κονδυλίων για την παιδεία, που έχει οδηγήσει στη γνωστή κατάσταση της εκπαίδευσης σήμερα στη χώρα μας.
• Τι θα θεωρούσατε εσείς εντελώς νέο, πολύ προοδευτικό και πρόκληση, τρόπον τινά, για την κυβέρνηση;
Την «πρώτη», πραγματικά νέα, τολμηρή και ριζοσπαστική πρόταση της επιτροπής του 2009 για το Λύκειο (αντ’ αυτής εφαρμόστηκε με τροποποιήσεις η «δεύτερη» πρόταση της επιτροπής μας):
«1η πρόταση:
■ Απεξάρτηση Λυκείου από τις εισαγωγικές εξετάσεις. Εμφαση στην παιδευτική αυτοτέλεια του Λυκείου.
■ Κατάργηση γνωστικών πεδίων (κύκλων σπουδών) και δεσμών, με τόνωση του μορφωτικού χαρακτήρα του Λυκείου.
■ Σε κάθε τάξη υποχρεωτικά μαθήματα, ο αριθμός των οποίων μειώνεται από την Α΄ προς τη Γ΄ Λυκείου.
■ Μαθήματα επιλογής αυξανόμενα αριθμητικά από την Α΄ προς τη Γ΄ Λυκείου, με πολλαπλές δυνατότητες επιλογών».
• Τελικά, έχει ή δεν έχει νόημα για σας ένας νέος διάλογος όπως αυτός που πάει να γίνει και τι έχετε να προτείνετε από την πείρα σας με τον διάλογο του 2009;
Επισημαίνω την απώλεια πολύτιμου χρόνου για πράγματα γνωστά, πολυσυζητημένα και ώριμα για εφαρμογή.
Αυτό που επειγόντως χρειάζεται είναι ένας άλλος διάλογος, ένας ουσιαστικός διάλογος μεταξύ των κομμάτων και μια δεσμευτική συμφωνία μεταξύ τους για βασικές πολιτικές στη γενική παιδεία, που θα υποχρεούται να εφαρμόζει όποιο κόμμα κι αν κυβερνάει τη χώρα, με βασικούς άξονες και στόχους που θα έχουν προσυμφωνηθεί και προγραμματιστεί.
Βάση ενός τέτοιου διαλόγου μπορεί να είναι το πόρισμα του πολύ αντιπροσωπευτικού εθνικού διαλόγου για την παιδεία του 2009.
Ενας νέος, δήθεν εθνικός διάλογος για γνωστά και πολυσυζητημένα πλέον θέματα, αν δεν είναι απλό ροκάνισμα του χρόνου μέχρι να βελτιωθεί κάπως η οικονομική κατάσταση της χώρας και να μάθει και να καταλάβει και η νέα κυβέρνηση τις παθογένειες της εκπαίδευσής μας, είναι απλώς χαμένος χρόνος.
Πηγή: μέσω Εφημερίδα των Συντακτών
