Η εθελοντική εργασία στα κρατικά «φροντιστήρια», δηλαδή στα προγράμματα πρόσθετης διδακτικής στήριξης που επιστρέφουν στα σχολεία εφέτος με το πρώτο νομοσχέδιο που θα συντάξει το υπουργείο Παιδείας, θα είναι ένα από τα κριτήρια στο νέο σύστημα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών. Ο νέος υπουργός Παιδείας Νίκος Φίληςτάσσεται σαφώς υπέρ της αξιολόγησης στα σχολεία, αλλά εφόσον αυτή δεν θα έχει χαρακτήρα «τιμωρίας» για τους εκπαιδευτικούς.
Οπως ήταν προφανές, το νομοσχέδιο για τα ΑΕΙ μένει «πίσω» και εντάσσεται σε νόμο-«σκούπα» για την Παιδεία, που όμως θα έχει επίκεντρο αυτή τη φορά τα σχολεία και τη διδακτική διαδικασία. Το περιεχόμενό του θα βασιστεί στα αποτελέσματα δημοσίου διαλόγου που ξεκινάει τις επόμενες ημέρες και ολοκληρώνεται την άνοιξη του 2016. Οι διατάξεις για την έρευνα ωστόσο, που είναι ώριμες και δεν έχουν προκαλέσει αρνητικές εντυπώσεις (το αντίθετο), διαχωρίζονται και θα αποτελέσουν το περιεχόμενο αυτόνομου νομοσχεδίου.
Μέσα στις επόμενες ημέρες, όπως λέει ο υπουργός Παιδείας μιλώντας στο «Βήμα», θα ξεκινήσει η σύνταξη των δύο νομοσχεδίων που θα ανοίξουν τη «αυλαία» για τη νέα ηγεσία του: το πρώτο για την πρόσθετη διδακτική στήριξη στα σχολεία και το δεύτερο για την ειδική αγωγή. Σε όλα αυτά θα αναζητήσει συνεργασίες και τη γνώμη των παλαιών υπουργών Παιδείας που θα τους «φιλοξενήσει» στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής.
Οσο για το πρόβλημα του ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση, δεν έχει ακόμη βρει τη λύση του, ωστόσο προτεραιότητα για το υπουργείο Παιδείας είναι να εξαιρεθούν από το μέτρο τα φροντιστήρια που καλύπτουν ανεπάρκειες της δημόσιας εκπαίδευσης σε μεγάλη κλίμακα και δευτερευόντως τα ιδιωτικά σχολεία, ανεξαρτήτως του μεγέθους τους.
Εχουμε επί μήνες σε συζήτηση ένα «καυτό» νομοσχέδιο για τα πανεπιστήμια, για το οποίο ο Πρωθυπουργός είπε πρόσφατα ότι θα ψηφιστεί άμεσα, ενώ εσείς ότι θα τεθεί σε διάλογο. Τι θα γίνει τελικά;
«Το δημοσιοποιημένο νομοσχέδιο δεν κατατέθηκε στη Βουλή γιατί έγιναν οι εκλογές. Ως προς τα ΑΕΙ το νομοσχέδιο αυτό αντιμετωπίζει κάποια λειτουργικά ζητήματα και προχωρεί σε αλλαγές στη διοίκηση των πανεπιστημίων. Εκκρεμεί ωστόσο μια συνολική πρόταση για αλλαγές σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης με χρονικό ορίζοντα την άνοιξη. Ομως θα προηγηθεί ο εθνικός και κοινωνικός διάλογος για την εκπαίδευση. Προς το παρόν αντιμετωπίζουμε επείγοντα λειτουργικά ζητήματα στα πανεπιστήμια που προέκυψαν από την εφαρμογή υφιστάμενου νομικού πλαισίου και ειδικά των Συμβουλίων Διοίκησης των ιδρυμάτων, τα οποία έχουν αυτοακυρωθεί και η μόνη αρμοδιότητα που με ζήλο κράτησαν ήταν εκείνη της ακύρωσης της υποψηφιότητας πανεπιστημιακών στις πρυτανικές εκλογές. Πρόκειται για μια αρμοδιότητα που παραβιάζει τα δημοκρατικά δικαιώματα των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας και προκάλεσε αναστάτωση και την ακύρωση τριών εκλογών σε ΑΕΙ. Εν όψει νέων πρυτανικών εκλογών λοιπόν, με πράξη νομοθετικού περιεχομένου (ΠΝΠ) αφαιρούμε από τα Συμβούλια Διοίκησης την επίμαχη αρμοδιότητα».
Ωστόσο ο ΣΥΡΙΖΑ κατηγορούσε επίμονα τις κυβερνήσεις των προηγούμενων ετών ότι κυβερνούν με ΠΝΠ και τυχαίνει να ξεκινάτε εσείς τη θητεία σας με μια τέτοια πράξη…
«Είναι αλήθεια ότι έχουμε μια ιδιομορφία το τελευταίο χρονικό διάστημα: εκείνη των πρόωρων εκλογών. Και μάλιστα δύο εκλογών μέσα σε επτά μήνες. Εχουμε όμως και νέα σχολική και ακαδημαϊκή χρονιά. Είμαστε αναγκασμένοι να πάρουμε αποφάσεις που αποκαθιστούν τις δυσλειτουργίες. Προφανώς και δεν θέλουμε να κυβερνάμε με ΠΝΠ, αλλά είμαστε αναγκασμένοι να παίρνουμε επείγουσες αποφάσεις, καθώς μάλιστα δεν είμαστε συνέχεια του προηγούμενου συστήματος διακυβέρνησης αλλά αντιπροσωπεύουμε μια νέα πολιτική δυναμική».
Οπότε καταλαβαίνω ότι το νομοσχέδιο για τα ΑΕΙ θα «μετασχηματιστεί».
«Θα εμπλουτιστεί με βάση τον διάλογο που θα προηγηθεί. Το πολυνομοσχέδιο θα αποτελέσει μέρος του διαλόγου που θα γίνει για την εκπαίδευση. Είναι άλλωστε μια πρόταση κωδικοποίησης αναγκαίων αλλαγών. Η συζήτηση για το πανεπιστήμιο πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις νέες πραγματικότητες που αφορούν την παραγωγή της γνώσης, καθώς και τις διεθνείς εμπειρίες. Και να μην ευτελίζεται σε επιθετικές εκστρατείες δυσφήμησης του δημόσιου πανεπιστημίου στις οποίες καταφεύγουν οι ακραίοι συντηρητικοί κύκλοι, που με το ένδυμα του “ευρωπαϊσμού” επιτέθηκαν στη μεταρρυθμιστική πρόθεση της κυβέρνησης».
Οι νυν πρυτάνεις ωστόσο με πρόβλεψη του νομοσχεδίου επρόκειτο να παυθούν στη μέση της θητείας τους. Ακριβώς η ίδια πρακτική για την οποία κατηγορήσατε τη διοίκηση του υπουργείου που είχε εισαγάγει την ψήφιση του προηγούμενου νόμου-πλαισίου. Αυτό σημαίνει ότι όταν αναλαμβάνει κάποιος κυβερνητική θέση απλώς παίρνει διαφορετικές αποφάσεις;
«Πιστεύω ότι η λειτουργία των πανεπιστημίων δεν διευκολύνεται από την κατάργηση εκλεγμένων οργάνων. Και δεν είναι θέμα ωριμότητας να παρακάμπτει κανείς τις διαδικασίες της σωστής νομοθέτησης. Οπως βλέπετε, δεν σπεύδουμε να πάρουμε αποφάσεις, δεν προτρέχουμε».
Καταλαβαίνω ότι είστε υπέρ των ευρύτερων συνεργασιών στον χώρο της εκπαίδευσης.
«Η επιδίωξη πολιτικών και κοινωνικών συγκλίσεων είναι αναγκαία στον χώρο της εκπαίδευσης. Δεν παραγνωρίζω τις διαφορετικές ιδεολογικές προσεγγίσεις, καθώς μάλιστα ο νεοφιλελευθερισμός επιδείνωσε τη σχολική κρίση. Ωστόσο υπάρχει πάντοτε ένα πεδίο συναινέσεων που πρέπει να αναζητείται, καθώς η μόρφωση είναι ένα από αυτά τα αγαθά που ονομάζονται “κοινό καλό”. Ετσι θα επιδιώξουμε η Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής να μετατραπεί σε θεσμικό χώρο αναζήτησης συναινέσεων για την εκπαίδευση. Επίσης θα συναντηθώ με τους υπουργούς Παιδείας των προηγούμενων κυβερνήσεων για να αποκαταστήσουμε ένα κοινό κανάλι επικοινωνίας. Στην πρόθεσή μου δεν είναι να μηδενίσω ό,τι καλό έχει υπάρξει».
Θα μειώσετε τη διδακτέα και εξεταστέα ύλη στα σχολεία και τις εξεταστικές διαδικασίες;
«Είναι αυτονόητο ότι η όποια παρέμβασή μας πρέπει να ξεκινήσει από την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Δεν θα κάνω βιαστικές εξαγγελίες. Πρέπει να δείξουμε εμπιστοσύνη στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής που έχει τη θεσμική ευθύνη και θα αναλάβει το διαρκές έργο αναμόρφωσης των αναλυτικών προγραμμάτων, των βιβλίων και την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Πρόκειται για μεγάλο πρόγραμμα αναμόρφωσης της εκπαίδευσης. Θα συνεχίζεται ολόκληρη την τετραετία, αφού η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είναι κυβέρνηση τετραετίας».
Υπάρχει η δυνατότητα να προχωρήσετε σε προσλήψεις μόνιμων εκπαιδευτικών;
«Θα σχεδιάσουμε πρόγραμμα σταδιακών προσλήψεων σε συνάρτηση με την πορεία της οικονομίας και των δημοσιονομικών μεγεθών. Το σχολείο δεν μπορεί να ανταποκριθεί στην αποστολή του χωρίς μόνιμους δασκάλους, δηλαδή χωρίς σταθερή σχέση των παιδιών με τον δάσκαλο. Η αναδιάρθρωση του διοικητικού μηχανισμού του υπουργείου επίσης είναι αναγκαία, για να γίνεται έγκαιρα ο προγραμματισμός αποσπάσεων, μεταθέσεων εκπαιδευτικών κ.ά. Για να είμαστε δίκαιοι βέβαια, τα προβλήματα που συχνά οφείλονται σε διοικητικές δυσλειτουργίες έχουν, κυρίως, ως αιτίες τους περιορισμούς της δημοσιονομικής πολιτικής».
Οι αποσπάσεις εκπαιδευτικών είναι μια πλευρά του ίδιου προβλήματος όμως.
«Υπάρχει μια πολύχρονη κατάχρηση. Οι εκπαιδευτικοί είναι μορφωμένοι και γι’ αυτό είναι περιζήτητοι σε διάφορες θέσεις στη διοίκηση, στα κόμματα, στην Εκκλησία κ.τ.λ. Είναι εκτός λογικής όμως να παραμένουν 4.000 εκπαιδευτικοί εκτός τάξης όταν κάθε χρόνο, παρά τις προσλήψεις χιλιάδων αναπληρωτών, μετράμε 4.000 κενά. Τον Ιούνιο θα προχωρήσουμε σε δραστική μείωση των αποσπάσεων των εκπαιδευτικών. Επίσης τον Ιούνιο θα ολοκληρώνονται οι μεταθέσεις, θα διαπιστώνουμε τα κενά και θα αναρτούμε τους πίνακες των αναπληρωτών. Είναι η τελευταία χρονιά που γίνονται τόσο πολλές αποσπάσεις εκπαιδευτικών».
Εδώ μήπως μπαίνει και το θέμα της αύξησης των ωρών διδασκαλίας για τους εκπαιδευτικούς;
«Υπάρχουν πολλά ζητήματα που έχουν να κάνουν με την αξιοποίηση του εκπαιδευτικού δυναμικού. Το θέμα της αύξησης των ωρών διδασκαλίας καθώς και της μείωσης των ειδικοτήτων των εκπαιδευτικών, που είναι περίπου 120, θα τεθεί στον δημόσιο διάλογο, καθώς είναι θέμα διαλόγου και όχι επιβολής».
«Δεν υπήρξε αντιπαράθεση με την Εκκλησία – Εχουμε διακριτούς ρόλους»
Η εικόνα που έδωσε ο Πρωθυπουργός κατά την ομιλία του στη Βουλή ήταν μιας Ελλάδας ιδανικής, που έχει αλλάξει σελίδα. Η καθημερινότητα των πολιτών όμως γίνεται όλο και σκληρότερη. Πώς μπορούν να πιστέψουν οι πολίτες όσα προαναγγέλθηκαν;
«Είναι ακόμη νωπή η λαϊκή εντολή. Επιβεβαιώνει όμως την εκτίμηση ότι βρισκόμαστε σε φάση παρατεταμένης πολιτικής μετάβασης, με σαφή όμως δημοκρατικό και πολιτικό προσανατολισμό. Οι μετεκλογικές εξελίξεις στα κόμματα της αντιπολίτευσης, με κορυφαία την κρίση στη ΝΔ, επιβεβαιώνουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει η δύναμη πολιτικής σταθερότητας με πρόγραμμα κοινωνικής αλληλεγγύης και ανόρθωσης της χώρας. Γνωρίζουμε ότι οι καταναγκασμοί που δημιουργεί το νέο Μνημόνιο θα προκαλέσουν κοινωνικά προβλήματα. Θα προσπαθήσουμε να προωθήσουμε αντισταθμιστικές πολιτικές με προτεραιότητα σε τομείς του κοινωνικού κράτους όπως είναι η εκπαίδευση».
Πιστεύετε στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών;
«Η αξιολόγηση είναι ένα θέμα που χρήζει… αξιολόγησης. Δυστυχώς στο παρελθόν συνδυάστηκε με αντίληψη τιμωρητική για τους εκπαιδευτικούς και δημιούργησε προκαταλήψεις. Αντιθέτως, η αποτίμηση του εκπαιδευτικού έργου είναι αναγκαία για να βοηθηθούν ο εκπαιδευτικός και η σχολική μονάδα. Δεν εξιδανικεύω. Οπως συμβαίνει και σε άλλους κοινωνικούς χώρους, μπορεί κανείς να διακρίνει συμπεριφορές ρουτίνας και μειωμένου ενδιαφέροντος. Η μεγάλη πλειονότητα όμως των εκπαιδευτικών στηρίζει το δημόσιο σχολείο μέσα σε συνθήκες κρίσης».
Κάποιοι όμως λένε ότι η αξιολόγηση αποτελεί το «όχημα» για να στηθεί ένα νέο κράτος ΣΥΡΙΖΑ στον δημόσιο τομέα.
«Η κατηγορία αυτή είναι ένα ανέκδοτο. Η πρώτη μας κίνηση ήταν η εκλογή των διευθυντών των σχολείων και όχι ο διορισμός τους».
Ειδικά αυτό ήταν αντικείμενο έντονης κριτικής, καθώς θεωρήθηκε εξυπηρέτηση αιτημάτων των συντεχνιών του εκπαιδευτικού χώρου.
«Είναι περίεργο να θεωρείται συντεχνιακό αίτημα η συμμετοχή. Πάντως δεν είναι απόδειξη κομματικοποίησης».
Μιλώντας για κομματικές επιλογές όμως, οι νέοι περιφερειάρχες εκπαίδευσης της χώρας είναι στην πλειονότητά τους μέλη ή υποψήφιοι του ΣΥΡΙΖΑ.
«Δεν επελέγησαν όσοι από αυτούς ήταν στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ με κομματικά αλλά με αξιοκρατικά κριτήρια. Ακολουθήθηκε η διαδικασία των προηγούμενων χρόνων. Θα συμφωνήσω όμως ότι πρέπει να αλλάξει… Θα μελετήσουμε και θα εισηγηθούμε νέο τρόπο επιλογής των περιφερειακών διευθυντών κατά τρόπο που δεν θα αμφισβητεί την αξιοκρατική επιλογή τους. Πάντως τα πρόσωπα που επελέγησαν πρόσφατα δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους για τη λειτουργία των σχολείων».
Εχετε κάποιες σκέψεις για το πώς θα αντιμετωπίσετε το φαινόμενο της πείνας στα σχολεία;
«Ναι, είναι ηθική υποχρέωση της Πολιτείας να βρει λύσεις άμεσα. Η κυβέρνηση, σε συνεργασία με την Αυτοδιοίκηση, την Εκκλησία και πρωτοβουλίες πολιτών, θα δημιουργήσει άμεσα ένα δίκτυο σχολικών γευμάτων, ειδικά στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές».
Επειδή αναφερθήκατε στην Εκκλησία, ποιο είναι το παρασκήνιο της συμφιλίωσης με τον Αρχιεπίσκοπο κ. Ιερώνυμο;
«Η αλήθεια είναι ότι δεν υπήρξε παρασκήνιο συμφιλίωσης γιατί δεν υπήρξε πρόθεση αντιπαράθεσης. Σεβόμαστε την Εκκλησία και τον Αρχιεπίσκοπο, όπως άλλωστε και η Εκκλησία σέβεται την Πολιτεία. Οι ρόλοι είναι διακριτοί στο πλαίσιο του Συντάγματος και των νόμων. Είναι προφανές ότι το υπουργείο Παιδείας είναι εκείνο που αποφασίζει για την εκπαίδευση των μαθητών».
Η διδασκαλία των Θρησκευτικών στα σχολεία θα αλλάξει;
«Για ιστορικούς λόγους το μάθημα των Θρησκευτικών στη χώρα μας έχει ομολογιακό χαρακτήρα. Αυτό αντιβαίνει στη σημερινή κοινωνική πολιτισμική πραγματικότητα. Και η Ιεραρχία αντιλαμβάνεται τα προβλήματα που προκαλούνται από μια τέτοια αναχρονιστική επιβίωση. Το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής μελετά τρόπους αναμόρφωσης του μαθήματος προκειμένου να γίνει μάθημα θρησκειολογίας και του φαινομένου του Θείου με ιδιαίτερη έμφαση στην Ορθοδοξία. Το σχολείο είναι αναγκασμένο να σέβεται την ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης των πολιτών».
«Αλλο ο ΦΠΑ στα ιδιωτικά και άλλο στα φροντιστήρια»
ΦΠΑ στην εκπαίδευση. Θεωρείτε εύκολο να βρεθούν ισοδύναμα μέτρα για να καταργηθεί η εφαρμογή του;
«Κυβερνητική πρόθεση είναι να καταργηθεί το 23% ΦΠΑ στην εκπαίδευση. Κατά τη γνώμη μου όμως είναι άλλο ο ΦΠΑ στα ιδιωτικά σχολεία και άλλο στα φροντιστήρια. Τα φροντιστήρια καλύπτουν ανεπάρκειες της δημόσιας εκπαίδευσης. Και η αύξηση διδάκτρων μέσω ΦΠΑ επιδεινώνει το λαϊκό εισόδημα και θέτει σε κίνδυνο τη λειτουργία χιλιάδων μικρών δομών της παράλληλης εκπαίδευσης. Τα αποτελέσματα μπορεί να είναι καταστροφικά και για τα παιδιά και για τις οικογένειες. Αν μάλιστα κανείς αναλογιστεί τα λογιστικά τρικ με τα οποία μειώνει κάποιος τον ΦΠΑ, τότε εξαρχής υπονομεύεται και το δημοσιονομικό σκέλος του μέτρου».
Ενα μεγάλο θέμα που έχει ανακύψει είναι οι ελλείψεις στις δομές ειδικής αγωγής στα σχολεία. Πρόσφατα έκλεισε το σχολείο του Αιγάλεω λόγω κατάληψης από γονείς που αντιδρούν στις τεράστιες ελλείψεις.
«Τα παιδιά με ειδικές ανάγκες είναι τα πιο αδύναμα και πληρώνουν πολλαπλά τις επιπτώσεις της κρίσης. Αποτελεί απόλυτη προτεραιότητά μας. Ηδη προσλαμβάνουμε εκατοντάδες επιπλέον αναπληρωτές για να καλύψουμε τα κενά που προέκυψαν εφέτος. Θα συστήσουμε επιτροπή για την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου με στόχο έναν νέο νόμο-πλαίσιο για την ειδική εκπαίδευση. Πρόθεσή μας είναι να λειτουργεί ένα ειδικό σχολείο ανά διεύθυνση εκπαίδευσης. Το πρώτο νομοσχέδιο που θα καταθέσει το υπουργείο Παιδείας όμως είναι ένα νομοσχέδιο για την ενισχυτική διδασκαλία που επανέρχεται από εφέτος στα σχολεία. Εχουμε εξασφαλίσει πιστώσεις. Θα λειτουργήσει δε αυτό και ως στοιχείο αξιολόγησης των εκπαιδευτικών, καθώς προσβλέπουμε στην εθελοντική βοήθειά τους. Γιατί λοιπόν όταν ένας εκπαιδευτικός προσφέρει δύο ώρες εθελοντικής εργασίας για τη διδακτική στήριξη των μαθητών να μην προσμετρείται αυτό ως κριτήριο στην αξιολόγησή του;».
