Τα αναλυτικά προγράμματα στην ελληνική εκπαίδευση, ιδιαίτερα των θετικών μαθημάτων, καλλιεργούν στο μεγαλύτερό τους μέρος μια εικόνα της επιστήμης, σύμφωνα με τις αρχές της εμπειρικο-επαγωγικής εικόνας της επιστημονικής γνώσης. Η επιστημονική γνώση παρουσιάζεται αντικειμενική, αδιαπραγμάτευτη, δεδομένη ,αποδεκτή και σχεδόν διαχρονική. Το επαγωγικό λογικό σχήμα. με πορεία από το ειδικό προς το γενικό ( επιστημονικοί νόμοι) δεν αφήνει περιθώρια αμφισβήτησης αυτής της γνώσης από το μαθητή. Έτσι όπως παρουσιάζεται πρέπει να γίνει και αποδεκτή. Αυτός όμως ο χαρακτήρας των αναλυτικών προγραμμάτων, που αδρά περιγράφτηκε παραπάνω, έχει επιπτώσεις και στη διδακτική, η οποία αποκτά χαρακτηριστικά περισσότερο συσχετιζόμενα με τις μετάδοση της «αντικειμενικής» γνώσης παρά με την αμφισβήτησή της. Ο μαθητής απλά πρέπει να αφομοιώσει την «έγκυρη γνώση» και να την κάνει κτήμα του.
Όμως αυτή η γνώση, που την κατέχουν όλοι, δε μπορεί να βοηθήσει στην κατεύθυνση δημιουργίας της νέας γνώσης και καινοτομίας που τόσο χρειάζεται η χώρα μας τη δεδομένη χρονική στιγμή.
Ο M. Aplle στο βιβλίο του «Ιδεολογία και αναλυτικά προγράμματα» σελ.183, αναφέρει ότι :.. στα σχολεία μας η επιστημονική δουλειά συνδέεται πάντα σιωπηρά με παραδείγματα πρότυπα εγκυρότητας και θεωρείται και διδάσκεται σαν υποκείμενη πάντα σε εμπειρική επαλήθευση. Σχολές και σκέψεις στην επιστήμη δεν υπάρχουν…. στα παιδιά παρουσιάζεται μια συναινετική θεωρία της επιστήμης, που υποτιμά τις σοβαρές διαφωνίες γύρω από τη μεθοδολογία, τους στόχους και άλλα στοιχεία που συγκροτούν τα πρότυπα της δραστηριότητας των επιστημόνων. Από το γεγονός ότι η επιστημονική συναίνεση προβάλλεται, οι μαθητές δε μπορούν να δουν ότι, χωρίς διαφωνίες και διενέξεις, η επιστήμη δε θα σημείωνε πρόοδο.
Αυτή λοιπόν η “συναινετική θεωρία” που διδάσκεται στα σχολεία των ΗΠΑ αλλά και της Ελλάδας είναι το εμπόδιο σε κάθε δημιουργικότητα! Με αυτό τον τρόπο δημιουργούμε μαθητές «υποταγμένους επιστημονικά» χωρίς να τους εμπλέκουμε με τις πραγματικές συνθήκες που λαμβάνουν χώρα για την επιβεβαίωση και εγκαθίδρυση μιας γνώσης ως έγκυρης. Είναι οι αυριανοί πολίτες που δύσκολα θα «ταξιδέψει» ο νους τους σε κάποια καινοτομία, εγκλωβισμένοι στον τρόπο σκέψης που έχουν διδαχτεί στο σχολείο. Αυτές, οι πραγματικές συνθήκες, περιγράφονται από τη συμφραστική εικόνα της επιστημονικής γνώσης που αναλύθηκε ιδιαίτερα στο βιβλίο του Kuhn « Η Δομή των Επιστημονικών Επαναστάσεων». Έτσι σύμφωνα με τον Kuhn, η εξέλιξη της πορείας της επιστημονικής γνώσης δεν είναι συνεχής και ευθύγραμμη, ούτε συσσωρεύεται συνεχώς. Χαρακτηρίζεται από ασυνέχειες και ρήξεις. Υπάρχουν γνωσιακές αντιπαλότητες στην επιστημονική κοινότητα για την ανάδειξη και υπερίσχυση της νέας γνώσης. Κάτι τέτοιο όμως δεν αναδεικνύεται από τα αναλυτικά προγράμματα με αποτέλεσμα να δημιουργούμε «πειθήνιους» μαθητές με συγκεκριμένους τρόπους σκέψης για το τι είναι επιστήμη.
Οποιαδήποτε προσπάθεια αλλαγής των αναλυτικών προγραμμάτων πρέπει να γίνει σύμφωνα με τα νέα επιστημολογικά δεδομένα. Κάτι τέτοιο θα συνέβαλε όχι μόνο στο να «παράγουμε έξυπνα και δημιουργικά μυαλά» αλλά και στην ανάπτυξη μια άλλης διδακτικής στην τάξη με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.
Καπετσώνης Κώστας
πηγή fresheducation.gr, xenesglosses.eu
