ΕΣΠΕΡΙΔΑ
Το Εργαστήριο Φιλοσοφικής ′Ερευνας πάνω στο Φαντασιακό του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με τα Βιβλιοπωλεία Μαλλιάρης – Παιδεία οργανώνει τη δεύτερη από μια σειρά φιλοσοφικών εκδηλώσεων με θέμα:
Η ιδέα του πολιτικού
Ομιλητές:
Σωκράτης Δεληβογιατζής, Συντονιστής, Καθηγητής Φιλοσοφίας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Διευθυντής Εργαστηρίου Φιλοσοφικής ′Ερευνας πάνω στο Φαντασιακό.
Γιάννης Πλάγγεσης, Ομότιμος Καθηγητής Φιλοσοφίας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Γιώργος Σκουλάς, Καθηγητής Πολιτικής Θεωρίας και Ανάλυσης Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
Θεόδωρος Γεωργίου, Καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης
Ελένη Καλοκαιρινού, Αναπλ. Καθηγήτρια Φιλοσοφίας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Βασιλική Καραβάκου, Αναπλ. Καθηγήτρια Φιλοσοφίας της Παιδείας Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
Γιάννης Μήτρου, Σκηνοθέτης, Ψυχαναλυτής, Υπ. Διδάκτωρ Φιλοσοφίας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Τρίτη, 16 Ιουνίου 2015 και ώρα 18.00 – 20.45,
αίθουσα Ανατόλια, Βιβλιοπωλείο Μαλλιάρης – Παιδεία, Δημητρίου Γούναρη 39, Θεσσαλονίκη (απέναντι από την Καμάρα).
Συνοπτική περιγραφή
Η ιδέα του πολιτικού
Από την ελληνική αρχαιότητα, το πολιτικό κατείχε σημαντική θέση στο στοχασμό και τη ζωή των ανθρώπων. Ο Πλάτωνας συλλαμβάνει την πολιτική ως τη δραστηριότητα η οποία αποσκοπεί στην επίτευξη της ευημερίας της πόλης στο σύνολό της (Πολιτεία, 428 b-d). Στο ίδιο πνεύμα ο Αριστοτέλης, λίγα χρόνια αργότερα, θα τονίσει τη σπουδαιότητα της φρoνήσεως: όχι της φρόνησης γενικώς, ούτε εκείνης που αφορά στη διαχείριση του οίκου (την οικονομίαν) αλλά της φρόνησης ή της πρακτικής σοφίας που αφορά στην πόλη ή την κοινότητα (την πολιτικήν). Κατά αυτόν, ο απώτατος στόχος της πολιτικής είναι η ανθρώπινη ευδαιμονία. Και, επειδή η ευδαιμονία της πόλης περιλαμβάνει εκείνη του κάθε ανθρώπου, ο απώτατος στόχος της πολιτικής είναι η ευδαιμονία της πόλης. Γι’ αυτό και ο πρακτικά σοφός, ο σπουδαίος άνθρωπος, με το να επιλέγει ποια πράγματα οφείλουν να γίνουν και ποιες τέχνες ή δραστηριότητες να ασκηθούν, στην πραγματικότητα προάγει το υπέρτατο Αγαθόν, το οποίο δεν είναι άλλο από την ευδαιμονίαν.
Με την είσοδό μας όμως στη νεώτερη εποχή, εκείνη του διαφωτισμού, η σύλληψη του πολιτικού μεταβάλλεται. Οι νεώτερες κοινωνίες, υπό το ιδεολογικό και το μεθοδολογικό έλασμα των Ad. Smith (5 ή 16 6. 1723 – 17 7. 1790), D. Ricardo (18 4. 1772 – 11 9. 1823) και K. Marx(5 5. 1818 – 14 3. 1883), δεν θα μπορούσαν να επιτρέψουν την προαγωγή ενός αγαθού, όσο υψηλό και αν ήταν αυτό, εις βάρος κάποιων άλλων. Ο ρόλος του πολιτικού συλλαμβάνεται τώρα με εντελώς διαφορετικούς όρους: ο πρώτος αφορά στον τρόπο με τον οποίο κατανέμονται τα υλικά αγαθά, στη βάση της σπάνεώς τους ή μη, αλλά και τα δικαιώματα και οι ελευθερίες. Ο δεύτερος αναφέρεται στη νομή και τη χρήση της εξουσίας, η ερμηνευτική αναλυτική της οποίας εκκρεμεί ακόμα. Ποιός ή ποιοί πρέπει να διαθέτουν την πολιτική εξουσία; Από εκεί και πέρα ένας αριθμός ερωτημάτων εγείρεται σε σχέση προς την ανωτέρω σύλληψη του πολιτικού: Ποιός πρέπει να κατέχει και να ασκεί την πολιτική εξουσία; Σε κάποιες χώρες την κατέχουν και την ασκούν οι ολίγοι αλλά πλούσιοι, σε άλλες χώρες όσοι, μόλις την αποκτήσουν, καθίστανται πλούσιοι. Ποιά πρέπει να είναι η σχέση πολιτικής εξουσίας και οικoνομικής επιτυχίας; Υπάρχει κάποιος λόγος γιατί ορισμένοι πρέπει να διαθέτουν περισσότερη περιουσία από κάποιους άλλους; Είναι τα δικαιώματά μου απεριόριστα ή μήπως υπάρχει κάποιο αιτιολογημένο όριο στις ελευθερίες τις οποίες διαθέτω; Πώς αναδιευθετείται το πλέγμα ισότητας και δικαιοσύνης με το υποβαστάζον της ελευθερίας και της αλληλεγγύης υπό το φως θεωρητικών παρεμβάσεων όπως των J. B. Rawls (21 2. 1921 – 24 11. 2002), Ch. Taylor (5 11. 1931), R. M. Dworkin (11 12. 1931 – 14 2. 2013), Al. Badiou (17 1. 1937), J. Rancière (1940); Η μετα-δημοκρατική μετατροπή της πολιτικής σε βιο-πολιτική, παίζοντας ανάμεσα στο πολιτικό και τον πολιτικό, στο έλεος ενός χρηματο-πιστωτικού κεφαλαίου εντόσθιας ανισοκατανομής, καθώς μετέρχεται εξαντλητικές πρακτικές πρωτοφανούς καθετοποιημένου ελέγχου, αφήνει περιθώρια μιας νέας πτύχωσης του κοινωνικού ή ενός άλλου είδους «λυγίσματος της δύναμης», όπως το υπέβαλλε ο Μ. Foucault;
Αυτά και άλλα παρόμοια ερωτήματα τα οποία αναφέρονται στις διάφορες συλλήψεις του πολιτικού, αλλά όχι χωρίς κατεύθυνση σκέψης, θα μας απασχολήσουν, και θα αποπειραθούμε να τα προσεγγίσουμε θεωρητικο-πρακτικά.
Η διάλεξη απευθύνεται σε κεπαιδευτικούς, φοιτητές και κάθε ενδιαφερόμενο
