Καπετσώνης Κώστας
Οι μαθητές που έρχονται στο σχολείο και διδάσκονται φυσική είναι ήδη φορείς ενός σώματος γνώσης και ερμηνείας φαινομένων των Φυσικών Επιστημών.(Driver, et. al., σ. 12) που παραμένει ανθεκτικό τις περισσότερες φορές και μετά από την παρουσίαση της επιστημονικής εκδοχής που συνοδεύεται και με πείραμα. Είναι η πρακτικο – βιωματική γνώση που οικοδομήθηκε από την καθημερινή εμπλοκή τους με τη ζωή. Είναι οι δοκιμασμένες λύσεις που πηγάζουν από την εμπειρία τους, για την εξήγηση πολλών φαινόμενων και εννοιών με τα οποία έχουν έρθει σε επαφή κατά τη διάρκεια της ζωής τους (Ραβάνης, 1999, σ.81-82). Οι μαθητές από τη στιγμή που τις θεωρούν ένα καλό εργαλείο ερμηνείας τις παγιώνουν και τις αποδέχονται ως σωστές.
Χρησιμοποιώντας ο εκπαιδευτικός μια παραδοσιακή μέθοδος διδασκαλίας που βασίζεται στη μεταφορά γνώσης προς το μαθητή, δεν του δίνεται η ευκαιρία να διερευνήσει τις αντιλήψεις που τυχόν έχει ο μαθητής. Όμως αυτές οι αντιλήψεις είναι τα συστατικά στοιχεία, το γνωστικό πλαίσιο που οι μαθητές προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν τη νέα γνώση. Είναι η γνωστική βάση που θα διαμορφώσει την τελική γνωστική κατάστασή του μαθητή μετά το τέλος της διδασκαλίας, γιατί όλη η νέα γνώση θα οικοδομηθεί πάνω σε αυτή.
Το πλέγμα αντιλήψεων είναι τόσο ισχυρό, λόγω της έλλειψης δομών στο υποκείμενο, της καθημερινής χρήσης και επαλήθευσης της λειτουργικότητάς αυτών των αντιλήψεων( Χατζηνικήτα & Χρηστίδου, 2001, σ.166-167) που δύσκολα θα απαγκιστρωθεί ο μαθητής απ’ αυτό και μετά από μία παραδοσιακή διδασκαλία με πείραμα.
Διδασκαλία με πείραμα. Όμως «μαζί» και «ενάντια» στις αντιλήψεις των μαθητών.
Όταν όμως ο εκπαιδευτικός βασίζεται στις αντιλήψεις των μαθητών, ως τις μοναδικές ερμηνευτικές δομές που διαθέτουν και διαμέσου αυτών τους βοηθάει να κατανοήσουν την πραγματικότητα, έχει αρκετές πιθανότητες να κάνει αντιληπτές στο μαθητή επιστημονικές δομές και έννοιες. Αυτό όμως, όπως επισημαίνουν οι Κουζέλης& Κουλαϊδής (1988) «δεν έγκειται στην κυριολεκτική αντικατάσταση των εννοιών αυτών της γλώσσας»( σ. 157) αλλά στην κριτική προσαρμογή τους σε ένα άλλο επιστημονικό πλαίσιο. Δηλαδή ο εκπαιδευτικός δε πρέπει να θεωρεί το πλαίσιο της πρακτικής γνώσης των μαθητών λανθασμένο σε σχέση με την επιστημονική εκδοχή, το οποίο χρήζει άμεσης αντικατάστασης, αλλά ένα πλαίσιο σύμφωνα με τους Κουζέλη & Κουλαϊδή (1988) με «οργανωμένη λογική»(σ.158). Η επιδίωξη του εκπαιδευτικού λοιπόν είναι να αναδείξει και να κάνει συνειδητές τις διαφορετικές εννοιολογικές δομές των δύο πλαισίων.
- Bachelerd,G., (1993), Η μόρφωση του επιστημονικού πνεύματος. Το επιστημολογικό εμπόδιο. στο Κουζέλης Γ.,(επιμ), Επιστημολογία. Κείμενα,( 2η έκδ) Αθήνα: Νήσος, σσ297-373
- Driver, R.,& Squires, & Α., Rushworth, P.,& Wood-Robinson, V.,(1998) Οικοδομώντας τις έννοιες των Φυσικών Επιστημών: Μια παγκόσμια σύνοψη των ιδεών των μαθητών, Αθήνα: Τυπωθήτω
- Hargreaves, Α., (1995), Νοοτροπίες εκπαιδευτικών: Ένας στόχος αλλαγής στο Hargreaves Α.,- Fullan Μ., «Η εξέλιξη των εκπαιδευτικών»( σσ329-365), Αθήνα: Πατάκη.
- Kουλαϊδής, Β., & Χατζηνικήτα,Β., (2001), Στρατηγικές αντιμετώπισης των αντιλήψεων των μαθητών στο Δημόπουλος,Κ., & Χατζηνικήτα, Β., (Eπιμ.) Διδακτική των Φυσικών Επιστημών,(σσ75-98), Πάτρα: ΕΑΠ
- Καλλέρη- Βλάχου Μ.,( 1999). Οι αντιλήψεις των Νηπιαγωγών για τις έννοιες της Φυσικής. Μια διερευνητική μελέτη της γνώσης και διδασκαλίας τους στις Φυσικές Επιστήμες, Διδακτορική διατριβή, Θεσσαλονίκη : ΑΠΘ- ΠΤΔΕ
- Καριώτογλου, Π., (2001), Από την ιδανική διδακτική μέθοδο στη γνώση του περιεχομένου, σημ. για ΜΤΠ, Θεσσαλονίκη : ΑΠΘ- ΠΤΔΕ
- Κουζέλης, Γ.,& Κουλαϊδής, Β., (1988), Διαδικασίες μάθησης: εναλλακτικές λύσεις και οι συνέπειές τους στη διδακτική των φυσικών επιστημών, Νέα Παιδεία, 48, σσ.146-162
- Κουλαϊδης, Β.,(2001), Διδακτική των Φυσικών Επιστημών: Αντικείμενο και αναγκαιότητα στο Δημόπουλος,Κ., & Χατζηνικήτα, Β., (Eπιμ.) Διδακτική των Φυσικών Επιστημών,(σσ. 25-50), Πάτρα: ΕΑΠ
- Πήλιουρας, Π.,& Κόκκοτας, Π.,& Μαλαμίτσα, Α.,&Θεοδωρίδου, Σ., & Φισφή, Α.,(1999), «Αντιλήψεις και στάσεις Ελλήνων εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για τη συνεργατική μάθηση στη διδασκαλία των Φ.Ε», 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο, Η Διδακτική των Φυσικών Επιστημών και η εφαρμογή Νέων τεχνολογιών στην Εκπαίδευση, Λευκωσία
- Ραβάνης,Κ., (1999), Οι Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση, Αθήνα: Τυπωθήτω – Γ. Δαρδάνος
- Χατζηνικήτα,Β., & Χρηστίδου, Β.,(2001), Σημασία της έρευνας σχετικά με τις αντιλήψεις των μαθητών στο Δημόπουλος,Κ., & Χατζηνικήτα, Β., (Eπιμ.) Διδακτική των Φυσικών Επιστημών,(σσ. 51-74), Πάτρα: ΕΑΠ
Πηγή: www.fresheducation.gr
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΤΟΥ ΑΠΘ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΟΥΜΑΡΑ
Το http://xenesglosses.eu/ έχει τα δικαιώματα αυτού του άρθρου. Οποιαδήποτε αναδημοσίευσή του επιτρέπεται μόνο με link που παραπέμπει στο http://xenesglosses.eu/ και στην ακριβή ηλεκτρονική μορφή όπως αυτό έχει δημοσιευθεί.
