Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα που προσελκύουν ελάχιστους φοιτητές και δεν ικανοποιούν καμία γνωσιακή ανάγκη ή ανάγκη της αγοράς. «Δίδυμα» ή «τρίδυμα» πανεπιστημιακά τμήματα τα οποία απέχουν μεταξύ τους μόλις λίγα τετραγωνικά χιλιόμετρα. Ερευνητικά ινστιτούτα σε παραμεθόριες περιοχές που αναζητούν ρόλο ύπαρξης.
Αυτές, είναι μερικές μόνο από τις στρεβλώσεις στον χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης και έρευνας τις οποίες διαπιστώνει η αρμόδια επιτροπή Διαλόγου, προτείνοντας «λελογισμένες» συγχωνεύσεις ΤΕΙ, ενοποίηση ομοειδών τμημάτων Πανεπιστημίων, καθώς και αλλαγή του μοντέλου διοίκησης των Ερευνητικών Κέντρων ώστε να πάψει να είναι «διευθυντο-κεντρικό». Παράλληλα, εισηγείται τη θέσπιση πρότυπων μεταπτυχιακών σπουδών (ένα ανά περιφέρεια και δύο για την Αττική) σε συνεργασία Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (ΑΕΙ) και Ερευνητικών Κέντρων (ΕΚ), καθώς και αναμόρφωση των υπαρχόντων.
Ειδικότερα, η πρόταση της υποεπιτροπής Διαλόγου, την οποία παρουσίασε η Χαρά Καλημέρη στην «Ημερήσια του Σαββάτου» και συντάχθηκε από τον πρόεδρο της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, Κώστα Γαβρόγλου και τον καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Σπύρο Γεωργάτο, τονίζει την ανάγκη λήψης σειράς μέτρων με στόχο τη συγκρότηση ενιαίου χώρου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και έρευνας όπου πανεπιστημιακοί και ερευνητές θα μπορούν είτε να μετακινούνται, ανάλογα με τις ανάγκες και μετά από αξιολογικές κρίσεις, είτε να έχουν «διπλή ιδιότητα» με τη χορήγηση ειδικών επιμισθίων.
«Χρειάζονται απαραιτήτως μέτρα που αντιμετωπίζουν τον κατακερματισμό, τις αλληλεπικαλύψεις και την πολυτυπία των κανόνων διοίκησης ανάμεσα στα ΑΕΙ και τα ΕΚ. Μείζονα θέματα προς αντιμετώπιση είναι καταρχήν η ποιοτική αναβάθμιση των ΤΕΙ και η αντιμετώπιση του γεωγραφικού κατακερματισμού των Πανεπιστημίων. Αυτά όμως τα θέματα συναρτώνται με πολλά άλλα, όπως το ζήτημα της τεχνικής εκπαίδευσης στο σύνολό της, το ζητούμενο της περιφερειακής ανάπτυξης, το πρόβλημα της ανεργίας και το κόστος για τη μεταφορά ή τη denovo δημιουργία υποδομών που χρειάζονται προσεκτική μελέτη», τονίζουν οι συντάκτες της πρότασης, επί της οποίας κόμματα και φορείς καλούνται το αμέσως επόμενο διάστημα να καταθέσουν τις θέσεις τους.
Σύμφωνα με την πρόταση, «σε βραχυ-μεσοπρόθεσμη βάση, εκσεσημασμένα προβλήματα (όπως π.χ., η λειτουργία ΤΕΙ που προσελκύουν ελάχιστους φοιτητές ή ταυτίζονται θεματικά με αντίστοιχα πανεπιστημιακά τμήματα) πρέπει να αντιμετωπισθούν με ένα πρόγραμμα λελογισμένων συγχωνεύσεων ή/και οριζόντιας μετακίνησης προσωπικού. Για τα Πανεπιστήμια, το ελάχιστο που θα έπρεπε να προωθηθεί είναι η ενοποίηση ομοειδών τμημάτων που βρίσκονται σε ιδρύματα της ίδιας γεωγραφικής ζώνης, αλλά ανήκουν σε διαφορετικά ιδρύματα».
Στο πλαίσιο αυτό, γίνεται ακόμη λόγος για «ΤΕΙ που δεν αντέχουν σε κανένα είδος αξιολόγηση και δεν ικανοποιούν καμία γνωσιακή ανάγκη ή ανάγκη της αγοράς παρουσιάζεται το φαινόμενο πανεπιστημιακά τμήματα να βρίσκονται διασκορπισμένα και σε ικανή απόσταση το ένα από το άλλο υπάρχουν, τέλος, «υπό συγκρότηση» Ινστιτούτα σε παραμεθόριες περιοχές να αναζητούν έναν πραγματικό ρόλο ύπαρξης, ενώ στη σφαίρα των βιοϊατρικών επιστημών, εμφανίζεται διπλασιασμός και τριπλασιασμός της ίδιας θεματικής περιοχής μέσα σε μια γεωγραφική επιφάνεια λίγων τετραγωνικών χιλιομέτρων».
Σε ό,τι αφορά δε, τα ερευνητικά κέντρα η πρόταση της υποεπιτροπής αναφέρει ότι, κατά αντιστοιχία προς το διοικητικό καθεστώς των ΑΕΙ, θα μπορούσαν να προσαρμοσθούν σε ένα μοντέλο διαχείρισης πιο συμμετοχικό στο οποίο το επιστημονικό προσωπικό, οι εργαζόμενοι και οι απασχολούμενοι μεταπτυχιακοί και μεταδιδακτορικοί υπότροφοι θα έχουν έναν σημαντικότερο ρόλο.
Προϋποθέσεις
«Τα μέτρα που προτείνονται έχουν σημαντικά δημοσιοοικονομικά οφέλη και ορισμένα εξ αυτών είναι άμεσα εφαρμόσιμα. Παρόλα ταύτα, η αντιμετώπιση των στρεβλώσεων που περιγράφτηκαν πρέπει να γίνει με απόλυτα θεσμικό και συναινετικό τρόπο, υιοθετώντας δύο βασικούς κανόνες», αναφέρουν οι συντάκτες της πρότασης, εξηγώντας ότι:
α) οι όποιες αναδιαρθρώσεις θα πρέπει να εγγυώνται τα εργασιακά δικαιώματα του προσωπικού,
β) η ομογενοποίηση και ο εξορθολογισμός των κανόνων θα πρέπει να γίνει με την προοπτική της περαιτέρω ανάπτυξης των υπαρχουσών θεματικών και την εξασφάλιση της ποιότητας.
Σε ό,τι αφορά την πρόταση περί ενιοποίησης του χώρου της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και έρευνας, οι συντάκτες τονίζουν ότι με τον τρόπο αυτό θα αντιμετωπιστούν μια σειρά χρονίων προβλημάτων όπως;
Ελλείμματα προσωπικού και κρισίμων μαζών σε ΑΕΙ και Ερευνητικά Κέντρα
Γεωγραφική απομόνωση επιμέρους ερευνητικών μονάδων, σε συνδυασμό με κατακερματισμό ή εκτεταμένες αλληλεπικαλύψεις ερευνητικών δραστηριοτήτων
Αυξημένο λειτουργικό κόστος, σε συνδυασμό με σχετικά μειωμένη αποτελεσματικότητα στη διεκπεραίωση ερευνητικών προγραμμάτων
Μειωμένη αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων στην «αλυσίδα της καινοτομίας» (βασική έρευνα-εφαρμοσμένη έρευνα-εμπορική αξιοποίηση καινοτόμων εφαρμογών)
Πολυτυπία εργασιακών σχέσεων και διοικητικών/διαχειριστικών πρακτικών στα ΕΚ
Ακαδημαϊκή και μισθολογική ανισοτιμία των εργαζομένων στα ΑΕΙ και τα ΕΚ.
www.alfavita.gr
