ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΕΝΟΣ ΝΕΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ
Αφήστε με να σας πω μια ιστορία.
Είναι η πρώτη μου χρονιά ως νέος καθηγητής θετικών επιστημών στο λύκειο και είμαι τόσο πρόθυμος. Είμαι τόσο ενθουσιασμένος, που βάζω όλο μου τον εαυτό στα σχέδια μου για το μάθημα. Αλλά σιγά σιγά αρχίζω να συνειδητοποιώ την πικρή πραγματικότητα, ότι οι μαθητές μου ίσως να μην μαθαίνουν τίποτα.
Μια μέρα συνέβη το εξής: Μόλις είχα αναθέσει στην τάξη μου να διαβάσει ένα κεφάλαιο του βιβλίου σχετικά με το αγαπημένο μου θέμα στη βιολογία: οι ιοί και πως αυτοί επιτίθενται. Και έτσι είμαι τόσο ενθουσιασμένος που θα το συζητήσω μαζί τους, εισέρχομαι στη τάξη και ρωτώ, “Θα μπορούσε κάποιος σας παρακαλώ να εξηγήσει τα σημαντικότερα σημεία και γιατί είναι τόσο ωραία;”
Επικρατεί σιωπή. Εν τέλει, μια μαθήτριά μου, με κοιτάζει στα μάτια, και μου λέει: “Η ανάγνωσή του ήταν χάλια”. Και στη συνέχεια το ξεκαθάρισε λέγοντας: “Ξέρετε πως δεν εννοώ ότι είναι χάλια αλλά ότι δεν κατάλαβα ούτε λέξη. Είναι βαρετό. Ποιος νοιάζεται! Είναι χάλια.”
Αυτά τα συμπονετικά χαμόγελα απλωμένα σε όλο το δωμάτιο τώρα, και συνειδητοποιώ ότι όλοι οι υπόλοιποι μαθητές μου βρίσκονται στην ίδια κατάσταση, ότι ίσως πήραν σημειώσεις ή απομνημόνευσαν ορισμούς από το βιβλίο, αλλά κανείς από αυτούς δεν κατάλαβε πραγματικά τις βασικές ιδέες Ούτε ένας από αυτούς δεν μπορεί να μου πει γιατί αυτό το πράγμα είναι τόσο φανταστικό γιατί είναι τόσο σημαντικό.
Είμαι εντελώς ανίδεος. Δεν έχω καμία ιδέα τι να κάνω μετά. Έτσι, το μόνο πράγμα που μπορώ να σκεφτώ είναι ας πούμε, “Ακούστε. Επιτρέψτε μου να σας πω μια ιστορία. Οι κύριοι χαρακτήρες στην ιστορία είναι τα βακτήρια και οι ιοί. Αυτοί οι τύποι ανατινάχτηκαν μια-δυο εκατομμύρια φορές. Τα πραγματικά βακτήρια και οι ιοί είναι τόσο μικροσκοπικοί οργανισμοί που δεν τους βλέπουμε χωρίς μικροσκόπιο, και εσείς μπορεί να γνωρίζετε, βακτήρια και ιούς επειδή και τα δύο μας αρρωσταίνουν. Αλλά αυτό που πολλοί άνθρωποι δεν ξέρουν είναι ότι οι ιοί μπορούν να κάνουν τα βακτήρια επίσης ν’ αρρωστήσουν”.
Τώρα, η ιστορία που αρχίζω ν’ αναφέρω στα παιδιά μου, ξεκινά σαν μια ιστορία τρόμου. Μια φορά κι έναν καιρό, υπήρξε αυτό το μικρό ευτυχισμένο βακτήριο. Μην δεθείτε πολύ με αυτό. Ίσως αυτό περιφέρεται μέσα στο στομάχι σας ή σε μερικά χαλασμένα τρόφιμα κάπου, και ξαφνικά αρχίζει να μην αισθάνεται τόσο καλά. Ίσως έφαγε κάτι κακό για μεσημεριανό γεύμα, και τότε τα πράγματα γίνονται πραγματικά φρικτά, καθώς το δέρμα του σκίζεται, και βλέπει έναν ιό να βγαίνει από μέσα του. Και στη συνέχεια γίνεται φρικτό όταν ανοίγει ξαφνικά και μια στρατιά από ιούς ξεχύνονται από το εσωτερικό του. Αν–Ωχ είναι σωστό! — Εάν βλέπετε αυτό, και είστε ένα βακτήριο, Αυτό είναι σαν το χειρότερο εφιάλτη σας. Αλλά εάν είστε ένας ιός και το δείτε αυτό, σταυρώνετε τα μικρά ποδαράκια σας και σκέφτεστε, «Είμαστε οι καλύτεροι.» Επειδή χρειάστηκε πολλή επιδέξια δουλειά να μολυνθεί αυτό το βακτήριο. Ιδού τι έπρεπε να συμβεί. Ένας ιός συνδέθηκε επάνω σε ένα βακτήριο και εισήγαγε κρυφά το DNA του μέσα σε αυτό. Το επόμενο βήμα είναι, ότι το ιϊκό DNA έφτιαξε υλικά που τεμάχισαν το DNA του βακτηρίου. Και τώρα που ξεφορτωθήκαμε το βακτηριακό DNA, το ιϊκό DNA παίρνει τον έλεγχο του κυττάρου και του λέει να αρχίσει να φτιάχνει περισσότερους ιούς. Διότι, βλέπετε, το DNA είναι σαν ένα προσχέδιο που λέει στα ζωντανά πράγματα τι να φτιάξουν. Έτσι, αυτό είναι σαν να πηγαίνεις σε ένα εργοστάσιο αυτοκινήτων και να αντικαθιστάς τα προσχέδια, με προσχέδια για ρομπότ δολοφόνους. Οι εργάτες θα συνέχιζαν να έρχονται την επόμενη μέρα και να κάνουν τις δουλειές τους, αλλά ακολουθώντας διαφορετικές οδηγίες. Έτσι αντικαθιστώντας το βακτηριακό DNA με ιϊκό DNA μετατρέπει τα βακτήρια σε ένα εργοστάσιο παραγωγής ιών– δηλαδή, έως ότου γεμίσει τόσο πολύ με ιούς που θα εκραγεί. Αλλά αυτός δεν είναι ο μόνος τρόπος που οι ιοί μολύνουν τα βακτήρια. Μερικά είναι πολύ πιο επιδέξια. Όταν ένας μυστικός πράκτορας ιός μολύνει ένα βακτήριο, κάνουν λίγη κατασκοπεία. Εδώ, αυτός ο μεταμφιεσμένος, μυστικός πράκτορας βάζει σιγά σιγά το DNA του μέσα στο βακτηριακό κύτταρο, αλλά εδώ είναι παγίδα: δεν κάνει τίποτα επιβλαβές–όχι από την αρχή. Αντ ‘ αυτού, γλιστρά σιωπηλά στο DNA των βακτηρίων, και μένει εκεί ακριβώς σαν ένα κοιμώμενο κύτταρο τρομοκράτη, περιμένοντας οδηγίες. Και αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι πως όποτε αυτό το βακτήριο αποκτήσει μωρά, τα μωρά έχουν επίσης το ιϊκό DNA μέσα τους. Έτσι τώρα έχουμε μια ολόκληρη εκτεταμένη οικογένεια από βακτήρια, γεμάτη με κοιμώμενα κύτταρα ιών. Όπου ζουν ευτυχισμένοι όλοι μαζί μέχρις ότου να έρθει ένα σινιάλο και–Μπαμ! –όλο το DNΑ πετάγεται έξω. Παίρνει τον έλεγχο αυτών των κυττάρων, τους μετατρέπει σε εργοστάσια που φτιάχνουν ιούς, και όλα εκρήγνυνται, μια τεράστια, εκτεταμένη οικογένεια από βακτήρια, όπου όλοι πεθαίνουν με ιούς που ξεχύνονται έξω από τα σωθικά τους, οι ιοί καταλαμβάνουν το βακτήριο. Έτσι τώρα μπορείτε να καταλάβετε πώς οι ιοί μπορούν να επιτεθούν σε κύτταρα. Υπάρχουν δύο τρόποι: στα αριστερά είναι αυτό που λέμε ο λυτικός κύκλος, όπου οι ιοί μπαίνουν κατευθείαν μέσα και καταλαμβάνουν τα κύτταρα. Δεξιά είναι ο λυσιγονικός κύκλος που χρησιμοποιεί ιούς ως μυστικούς πράκτορες.
Έτσι αυτά τα πράγματα δεν είναι τόσο δύσκολα, σωστά; Και τώρα όλοι σας τα καταλαβαίνετε. Αλλά αν έχετε αποφοιτήσει από το λύκειο, μπορώ σχεδόν να εγγυηθώ ότι έχετε ξαναδεί αυτή την πληροφορία. Αλλά σίγουρα παρουσιάστηκε μ’ ένα τρόπο που δεν είχε μείνει ακριβώς στο μυαλό σας.
Έτσι, όταν οι μαθητές μου το πρωτομάθαιναν αυτό, γιατί το μίσησαν τόσο πολύ; Λοιπόν, υπήρξαν ένα-δύο λόγοι.
Πρώτα απ ‘ όλα, μπορώ να σας εγγυηθώ ότι τα βιβλία τους δεν είχαν ιούς μυστικούς πράκτορες, και δεν είχαν ιστορίες τρόμου. Ξέρετε, στην επικοινωνία της επιστήμης υπάρχει αυτή η εμμονή με τη σοβαρότητα. Αυτό με σκοτώνει. Δεν αστειεύομαι. Δούλευα για έναν εκπαιδευτικό εκδότη, και ως συγγραφέα, μου έλεγαν πάντοτε να μην χρησιμοποιώ ιστορίες ή διασκεδαστική, ευχάριστη γλώσσα, γιατί τότε δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί η δουλειά μου ως “σοβαρή” και “επιστημονική”. Σωστά; Θέλω να πω, επειδή Θεός φυλάξοι κάποιος μπορεί να διασκεδάσει μαθαίνοντας την επιστήμη. Έτσι, έχουμε αυτό το πεδίο της επιστήμης που είναι όλα σχετικά με την γλίτσα, και τις αλλαγές χρωμάτων. Κοιτάξτε τώρα. Και στη συνέχεια έχουμε, φυσικά, όπως κάθε καλός επιστήμονας πρέπει να έχει, εκρήξεις! Αλλά εάν ένα βιβλίο φαίνεται πάρα πολύ διασκεδαστικό, είναι κάπως αντιεπιστημονικό.
Τώρα ένα άλλο πρόβλημα ήταν ότι η γλώσσα στο βιβλίο τους ήταν πραγματικά ακατανόητη. Αν θέλουμε να συνοψίσουμε την ιστορία που σας είπα προηγουμένως, θα μπορούσαμε ν’ αρχίσουμε λέγοντας κάτι σαν, “Αυτοί οι ιοί κάνουν αντίγραφα του εαυτού τους βάζοντας το DNA τους μέσα σε ένα άλλο βακτήριο.” Ο τρόπος με τον οποίο εμφανιζόταν στο βιβλίο, έμοιαζε κάπως έτσι: “Η αναπαραγωγή βακτηριοφάγων ενεργοποιείται μέσω της εισαγωγής του ιογενούς νουκλεϊκού οξέος μέσα σε ένα άλλο βακτήριο.” Αυτό είναι φοβερό, τέλειο για δεκατριάχρονα παιδιά.
Αλλά εδώ είναι το θέμα. Υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι στην επιστημονική εκπαίδευση που θα έβλεπαν το θέμα και θα έλεγαν πως δεν υπάρχει άλλος τρόπος με τον οποίο θα μπορούσαμε να το αποδώσουμε σε μαθητές, επειδή περιέχει κάποια γλώσσα που δεν είναι απολύτως ακριβής. Για παράδειγμα, σας είπα ότι οι ιοί έχουν DNA. Λοιπόν, ένα πολύ μικρό μέρος από αυτά δεν έχει. Έχουν κάτι που ονομάζεται RNA αντ’ αυτού. Έτσι ένας επαγγελματίας επιστημονικός συγγραφέας θα το κύκλωνε και θα έλεγε, “Αυτό πρέπει να φύγει. Πρέπει να το αλλάξουμε σε κάτι πιο εξειδικευμένο.” Και μετά, μια ομάδα επαγγελματιών επιστημονικών συντακτών θα επανεξέταζε αυτή την πραγματικά απλή εξήγηση, θα έβρισκε λάθη σε σχεδόν όλες τις λέξεις που χρησιμοποίησα, και θα έπρεπε να αλλάξει τα πάντα τα οποία δεν θα ήταν αρκετά σοβαρά, και θα έπρεπε να αλλάξει τα πάντα που δεν θα ήταν 100% τέλεια. Τότε θα ήταν ακριβές, αλλά θα ήταν εντελώς αδύνατο να το καταλάβουμε. Αυτό είναι τρομακτικό.
Ξέρετε, συζητάω για αυτή την ιδέα του να λες μια ιστορία, και είναι σαν η επικοινωνία της επιστήμης να έχει αναλάβει αυτή την ιδέα, αυτού που εγώ αποκαλώ την τυραννία της ακρίβειας, όπου δεν μπορείτε να πείτε απλά μια ιστορία. Είναι σαν η επιστήμη να έχει γίνει αυτός ο φρικτός αφηγητής που όλοι γνωρίζουμε, που μας δίνει όλες τις λεπτομέρειες για τις οποίες κανείς δε νοιάζεται, πού είναι σαν να λέτε, “Ω, συνάντησα τη φίλη μου για μεσημεριανό γεύμα τις προάλλες, και φορούσε αυτά τα άσχημα τζιν. Θέλω να πω, δεν ήταν πραγματικά τζιν, ήταν περισσότερο ένα είδος κολάν αλλά, μάλλον υποθέτω ότι είναι πραγματικά ένα είδος περισσότερο προς το κολάν με τη μορφή τζιν, αλλά νομίζω -” και λέτε,”Ω Θεέ μου. Ποιο είναι το νόημα;” Ή ακόμη χειρότερα, η εκπαίδευση της επιστήμης να γίνεται όπως εκείνος ο τύπος που πάντα λέει, “Στην πραγματικότητα”. Σωστά; Θέλετε να είναι όπως, “Ω, μάγκα, έπρεπε να σηκωθούμε στη μέση της νύχτας και να οδηγήσουμε εκατό μίλια σε απόλυτο σκοτάδι.” Και αυτός ο τύπος να πει, “Στην πραγματικότητα, ήταν 87,3 μίλια” Και εσείς να του πείτε, “στην πραγματικότητα, σκάσε! Απλά προσπαθώ να πω μια ιστορία.”
Επειδή η καλή αφήγηση μιας ιστορίας έχει να κάνει με συναισθηματική σύνδεση. Πρέπει να πείσουμε το κοινό μας ότι μιλάμε για σημαντικά θέματα. Αλλά εξίσου σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ποιες λεπτομέρειες θα πρέπει να αφήσουμε έξω έτσι ώστε να βγαίνει και πάλι το κύριο νόημα. Θυμήθηκα αυτό που είπε ο αρχιτέκτονας Μιές βαν ντερ Ρόχε, και παραφράζω, όταν είπε πως μερικές φορές πρέπει να πείτε ψέματα για να πείτε την αλήθεια. Νομίζω ότι αυτό το συναίσθημα είναι ιδιαίτερα σχετικό στην επιστημονική εκπαίδευση.
Τώρα, εν κατακλείδι είμαι συχνά τόσο απογοητευμένος όταν οι άνθρωποι πιστεύουν ότι υποστηρίζω μια υποβάθμιση της επιστήμης. Αυτό δεν είναι αλήθεια σε καμία περίπτωση. Αυτή τη στιγμή είμαι διδακτορικός φοιτητής στο ΜΙΤ, και καταλαβαίνω απόλυτα τη σημασία της λεπτομερούς, συγκεκριμένης επιστημονικής επικοινωνίας μεταξύ εμπειρογνωμόνων, αλλά όχι όταν προσπαθούμε να διδάξουμε δεκατριάχρονα παιδιά. Αν ένας νεαρός μαθητής πιστεύει ότι όλοι οι ιοί έχουν DNA, αυτό δεν πρόκειται να καταστρέψει τις πιθανότητες επιτυχίας του στην επιστήμη. Αλλά αν ένας νεαρός μαθητής δεν μπορεί να καταλάβει τίποτα στην επιστήμη και μαθαίνει να τη μισεί διότι ακούγεται έτσι, αυτό θα καταστρέψει τις πιθανότητες επιτυχίας.
Αυτό πρέπει να σταματήσει, και εύχομαι η αλλαγή να μπορούσε να προέλθει από τα θεσμικά όργανα στην κορυφή, που διαιωνίζουν αυτά τα προβλήματα, και τους ικετεύω, τους εκλιπαρώ απλά να σταματήσουν. Αλλά νομίζω ότι αυτό είναι απίθανο. Έτσι είμαστε τόσο τυχεροί που έχουμε πόρους όπως το Διαδίκτυο, όπου μπορούμε να παρακάμψουμε αυτά τα θεσμικά όργανα από κάτω προς τα πάνω. Υπάρχει ένας αυξανόμενος αριθμός διαδικτυακών πηγών που είναι αφιερωμένες στο να εξηγούν την επιστήμη με απλούς, κατανοητούς τρόπους. Ονειρεύομαι μια ιστοσελίδα σαν τη Βικιπαίδεια που θα μπορούσε να εξηγήσει κάθε επιστημονική αντίληψη που μπορείτε να σκεφτείτε σε απλή γλώσσα που θα την κατανοούσε ένας μέσος μαθητής. Και εγώ περνώ τον περισσότερο ελεύθερο χρόνο μου φτιάχνοντας αυτά τα επιστημονικά βίντεο τα οποία ανεβάζω στο YouTube. Εξηγώ την χημική ισορροπία χρησιμοποιώντας αναλογίες σε άβολους σχολικούς χορούς, και μιλάω για κυψέλες καύσιμου με ιστορίες για αγόρια και κορίτσια σε μια θερινή κατασκήνωση. Η ανάδραση που λαμβάνω είναι μερικές φορές ανορθόγραφη και συχνά είναι γραμμένη σε LOLcats, αλλά παρόλα αυτά είναι γεμάτη με τόση εκτίμηση κι ευγνωμοσύνη που ξέρω ότι αυτός είναι ο σωστός τρόπος με τον οποίο θα πρέπει να επικοινωνούμε την επιστήμη.
Υπάρχουν ακόμα τόσα πολλά να γίνουν, όμως, και εάν είστε αναμειγμένοι με την επιστήμη με οποιονδήποτε τρόπο σας παρακινώ να με ακολουθήσετε. Πάρτε μια φωτογραφική μηχανή, αρχίστε να γράφετε ένα μπλογκ, οτιδήποτε, αλλά αφήστε έξω τη σοβαρότητα, αφήστε έξω την ορολογία. Κάντε με να γελάσω.Κάντε με να νοιαστώ Αφήστε έξω αυτές τις ενοχλητικές λεπτομέρειες για τις οποίες κανείς δεν νοιάζεται και απλά φτάστε στο νόημα. Πώς θα πρέπει να ξεκινήσετε; Γιατί δεν λέτε, “Ακούστε, επιτρέψτε μου να σας πω μια ιστορία”;
Ευχαριστώ.
πηγή:.ted.com, fresheducation.gr
